Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, όπου ο πληθωρισμός «ταλαιπωρεί» τις οικονομίες της Ε.Ε., και όχι μόνο, το ενεργειακό πρόβλημα και το πρόβλημα του επισιτισμού, ως απότοκα της ρωσοουκρανικής σύρραξης, δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο, η έξοδος από τον οποίο είναι βασικό ζητούμενο.
Άρθρο του κ. Βασίλη Κορκίδη, προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ)*
Συνηθίζεται να λέγεται ότι ο σωστός στρατηγικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη του τομέα των logistics μπορεί να φέρει προστιθέμενη αξία και πιο φθηνά προϊόντα στην Ελλάδα. Αυτό είναι ζητούμενο όχι μόνο από την κυβέρνηση αλλά και από τον απλό καταναλωτή. Έχει γίνει κατανοητό σήμερα ότι η φιλοσοφία των logistics «διαπερνά» τα οικονομικά μοντέλα, η στόχευση των οποίων δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη.
Βρισκόμαστε ενώπιον κοσμογονικών αλλαγών. Οι ανακατατάξεις θα είχαν πάρει το δρόμο τους, αν δεν μεσολαβούσε η σύρραξη Ρωσίας – Ουκρανίας. Σήμερα το ναυτιλιακό τμήμα των logistics έχει κληθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, από την αρχή της σύρραξης έως και σήμερα, να αναθεωρήσει το short sea shipping, λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν, αλλά και των αντίμετρων σε αυτά. Η επίλυση του ενεργειακού και του επισιτιστικού προβλήματος στηρίζεται –απόλυτα θα έλεγα– στα πλοία, καθώς η πολιτική των αγωγών φαίνεται ότι έχει αποτύχει.
Δεν θα αναφερθώ στο ρόλο των πλοίων για το παγκόσμιο εμπόριο. Όχι γιατί είναι γνωστός, αλλά γιατί οι εξελίξεις τρέχουν στα logistics. Είμαστε ουσιαστικά στο κατώφλι της αναδιαμόρφωσης της εφοδιαστικής και των logistics σε ξηρά και θάλασσα, χωρίς να μπορούμε να προδικάσουμε ποιο θα είναι το μοντέλο που θα προκύψει, ούτε το χρονικό εύρος που θα απαιτηθεί.
Την περασμένη διετία η πλειονότητα των ναυτιλιακών εταιρειών διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων εισήλθε στο επίγειο τμήμα της εφοδιαστικής και των logistics, επενδύοντας εκατομμύρια δολαρίων για την εξαγορά ή απορρόφηση συνεργαζόμενων εταιρειών.
Η κίνηση αυτή έχει ένα διπλό όφελος: Αφενός οι ναυτιλιακές εταιρείες δεν ξεκίνησαν τμήματα logistics από το μηδέν, και αφετέρου παρέλαβαν έτοιμο το δίκτυο και τις υποδομές των εταιριών που εξαγόρασαν. «Πράσινες» πολιτικές και ψηφιοποίηση υπόσχονται σήμερα –ή και επιβάλλουν– περαιτέρω αλλαγές στην εφοδιαστική, με το «τελευταίο μίλι» και τα προβλήματά του να έχουν «ξεχαστεί» λίγο μετά τη μείωση της έντασης της πανδημίας.
Το «κεφάλι του δράκου»
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς (με έδρα το πρώτο λιμάνι της χώρας, του οποίου η κινεζική ηγεσία έχει επονομάσει «κεφάλι του δράκου» στο θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού), παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην εφοδιαστική και στέκεται πάντα αρωγό σε προτάσεις και σχεδιασμούς ικανούς να βοηθήσουν το εξαγωγικό και εισαγωγικό εμπόριο της χώρας, καθώς η αποτελεσματικότητα –άρα και το κόστος– των logistics επιδρά στην ανταγωνιστικότητά τους.
Σήμερα, αυτή την ώρα, οφείλουμε να δούμε με καθαρό βλέμμα τις πολιτικές· όχι πλέον επί χάρτου, καθώς δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου προς τούτο, αλλά στο πεδίο, με επιτάχυνση των διαρθρωτικών και άλλων αλλαγών που απαιτούνται, ώστε ο Πειραιάς, η Ελλάδα ολόκληρη, να μην «παραγκωνιστεί». Πρέπει να είμαστε έτοιμοι όχι «να πατήσουμε γκάζι» στην ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών.
Ζωτικής σημασίας «οικονομικά κύτταρα» είναι τα επιχειρηματικά πάρκα και ιδιαίτερα η ίδρυση και λειτουργία Επιχειρηματικού Πάρκου Καινοτομίας και Ναυτιλίας στον Πειραιά, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα θετικά απορρέουν από τη λειτουργία τους για το επιχειρείν, την απασχόληση και την οικονομία γενικότερα.
Μεταξύ άλλων, τα επιχειρηματικά πάρκα μπορούν να προσφέρουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον και να προσθέσουν οικονομική αξία στο σύνολο της οικονομίας, παρέχοντας παράλληλα λύσεις σε θέματα χωροθέτησης –ως επί το πλείστον– μεταποιητικών επιχειρήσεων, που αντιμετώπιζαν χρόνια προβλήματα από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του αστικού ιστού.
Επίσης, επισημαίνεται ότι το Επιμελητήριο διατηρεί ψηλά στην ατζέντα του μια πολιτική η οποία ευνοεί την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας, αλλά και τις πιθανές συνέργειες, μέσα από τις οποίες μπορεί να εμφανιστούν καινοτόμα προϊόντα. Από την άλλη πλευρά, η συγκεκριμένη πολιτική προωθεί την προστασία του περιβάλλοντος, είτε με τη μείωση των οχλήσεων από τους θορύβους για τον αστικό ιστό, είτε με τον εκσυγχρονισμό της υλικοτεχνικής υποδομής (χάρη στον οποίο μπορεί να επιτευχθεί περιορισμός των εκπεμπόμενων ρύπων.
Στον ευρύτερο πειραϊκό χώρο η συζήτηση επικεντρώνεται στους σχεδιασμούς ανάπτυξης των πάρκων με έμφαση στον τομέα των ναυπηγοεπισκευών, αλλά και σε άλλες μεταποιητικές και εμπορικές δραστηριότητες, σχεδιασμοί που προωθούν τη γαλάζια και κυκλική οικονομία. Τα επιχειρηματικά πάρκα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του οράματος της κυβέρνησης για την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη της μεταποίησης, καθώς και νέων καινοτόμων προϊόντων που θα συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια των επιχειρήσεων.
Διευρωπαϊκό δίκτυο
Η Ελλάδα «κλείδωσε» ως κόμβος εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από το αναθεωρημένο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών. «Η συμμετοχή της Ελλάδας στο νέο ευρωπαϊκό διάδρομο μεταφορών Βαλτικής – Μαύρης Θάλασσας – Αιγαίου είναι κομβικής σημασίας» δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Καραμανλής κατά την ομιλία του σε διεθνές συνέδριο στην Πολωνία, με θέμα: «Redefinition of logistics chains in the new TEN-T transport policy» («Αναδιαμόρφωση των αλυσίδων εφοδιαστικής υπό τη νέα πολιτική μεταφορών για την ανάπτυξη του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών).
Οι δυνατότητες και η σημασία της Ελλάδας ως κόμβου για την εφοδιαστική αλυσίδα της νοτιοανατολικής Ευρώπης επισημάνθηκαν στα πλαίσια της συζήτησης για την ανάγκη αναδιαμόρφωσης των παραδοσιακών διαδρομών εμπορίου από την Ε.Ε., η οποία καλείται να διαμορφώσει μια νέα πολιτική για την ανάπτυξη των δικτύων της, στη σκιά της συνεχιζόμενης ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας. Και η Ελλάδα θα συμμετέχει από κοινού στο νέο ευρωπαϊκό διάδρομο μεταφορών Βαλτικής – Μαύρης Θάλασσας – Αιγαίου, ο οποίος, με την επέκτασή του, αποτελεί πρόκληση και μια ευκαιρία για το μέλλον.
Συγκεκριμένα, ο νέος ευρωπαϊκός διάδρομος μεταφορών, με την πλήρη ανάπτυξή του, έχει τη δυνατότητα να συνδέσει μέσω σιδηροδρόμου σημαντικά ελληνικά λιμάνια, όπως είναι ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη και η Αλεξανδρούπολη, με το λιμάνι του Γκντανσκ στη Βαλτική Θάλασσα και με το λιμάνι της Οδησσού στην Μαύρη Θάλασσα. Με αυτόν τον τρόπο αναδιαμορφώνεται η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, καθιστώντας την Ελλάδα, στην πράξη, σταυροδρόμι τριών ηπείρων: της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.
*Το άρθρο του κ. Κορκίδη βασίζεται στην ομιλία του κατά το 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Green Transport & Logistics, με τίτλο «Navigating the Future», το οποίο διοργάνωσε η «Τεχνοεκδοτική / T-Press» στις 17 Φεβρουαρίου.
**Έντυπο τεύχος Μαρτίου 2023.