Οι πρόσφατες εξελίξεις στο διεθνές επιχειρηματικό στερέωμα είναι εξαιρετικά ανησυχητικές και επιδεινώνουν το κλίμα αβεβαιότητας και αστάθειας.
Άρθρο του προέδρου του Συνδέσμου Εξαγωγέων «ΣΕΒΕ» κ. Συμεών Διαμαντίδη (έντυπο τεύχος Σεπτεμβρίου 2022).
Η ενεργειακή κρίση προστέθηκε στα ήδη πολλά προβλήματα που δημιούργησε η Covid-19 με την αύξηση του κόστους πρώτων υλών και του μεταφορικού κόστους, με αποτέλεσμα η διεθνής ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων να τίθεται σε επισφάλεια. Αν συνυπολογίσουμε την πληθώρα προβλημάτων που αντιμετώπιζαν ήδη οι ελληνικές επιχειρήσεις από την οικονομική κρίση, ο κίνδυνος είναι πολλαπλάσιος για τους Έλληνες εξαγωγείς. Αναγνωρίζοντας λοιπόν τον υφιστάμενο κίνδυνο, καλούμαστε να τον διαχειριστούμε και να τον αντιμετωπίσουμε παίρνοντας στοχευμένα μέτρα.
Ο ΣΕΒΕ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις προς την πολιτεία, θεωρώντας ότι οι εξαγωγές πρέπει να υποστηριχτούν σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, δεδομένου ότι πρόκειται για τον κλάδο με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Το μακρινό 2009, οι εξαγωγές μας ανέρχονταν σε μόλις 18 δισ. ευρώ, ενώ με το ΑΕΠ στα 237,5 δισ, η εξαγωγική μας επίδοση (οι εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ) άγγιζε το ισχνό 7,4% και αποτελούσε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη μετά την Κύπρο.
Το 2021, το ποσοστό έφτασε στο 21,8%, πλησιάζοντας ακόμη περισσότερο τον κοινοτικό μέσο όρο. Ναι μεν το ΑΕΠ μειώθηκε αισθητά και έφτασε στα 182,8 δισ., οι εξαγωγές μας όμως αυξήθηκαν κατά 121,7% από τότε, και άγγιξαν τα 40 δισ. το 2021. Μάλιστα, το 2022 αναμένεται να κάνουμε νέο ρεκόρ εξαγωγών, ξεπερνώντας τα 45 δισ. και αποδεικνύοντας ακόμη μία φορά τη σημασία των εξαγωγών για το οικονομικό γίγνεσθαι.
Το εάν και κατά πόσο θα συνεχίσουν να αυξάνονται οι ελληνικές εξαγωγές θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, αλλά κυρίως από τις δικές μας ενέργειες. Η ενεργειακή κρίση έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία, καθώς αυξάνει τις τιμές σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Επιπλέον, βλέπουμε πως δεν υπάρχει κοινή αντιμετώπιση του θέματος από την Ε.Ε. Η Ισπανία και η Πορτογαλία εξαιρέθηκαν από την αύξηση των τιμών ενέργειας βάσει απόφασης της Ε.Ε. και τους επιτράπηκε να χρηματοδοτήσουν τους τοπικούς παρόχους ενέργειας. Η απόφαση αυτή καθιστά τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους παραγωγούς πολύ πιο ανταγωνιστικούς από τους Έλληνες.
Αν υπολογίσουμε και το γεγονός ότι στη Βουλγαρία δίνονται σημαντικές επιδοτήσεις για τον περιορισμό των τιμών ενέργειας, αλλά και το ότι το κόστος ρεύματος σε χώρες όπως είναι η Τουρκία είναι σημαντικά χαμηλότερο, τότε αντιλαμβανόμαστε πως οι ελληνικές επιχειρήσεις καθίστανται μη ανταγωνιστικές διεθνώς.
Οφείλουμε να παραδεχτούμε πως παρά τη σημαντική και πολυεπίπεδη συνεισφορά των εξαγωγικών επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, η αντιμετώπισή τους, ως προς τα οφέλη και τα κίνητρα, είναι ίδια με εκείνη επιχειρήσεων με πολύ μικρότερη συνεισφορά στο εγχώριο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, όπως είναι εκείνες που εισάγουν αγαθά και υπηρεσίες. Μάλιστα, η –μέχρι σήμερα– κοινή αντιμετώπιση εξαγωγικών και μη επιχειρήσεων τείνει να γίνει χειρότερη για τις εξαγωγικές, καθώς αυτές κινδυνεύουν με κατάργηση και των ελάχιστων υφιστάμενων μέτρων στήριξης.
Πρέπει να κατανοήσουμε πως δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε στις θετικές επιδόσεις των εξαγωγών και να περιμένουμε ότι απλώς θα συνεχιστούν. Αντίθετα, πρέπει να κατανοήσουμε τη βαρύτητα που έχουν για την ελληνική οικονομία και να κάνουμε ό,τι περνάει απ’ το χέρι μας ώστε να ενισχυθεί η εξωστρέφεια.
Στο προσεχές μέλλον θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε πολλές προκλήσεις, μία από τις οποίες είναι η 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Τα Logistics είναι από τους πρώτους κλάδους που θα επηρεαστούν από την 4η Βιομηχανική Επανάσταση και από τεχνολογίες όπως είναι το Internet of Things, το Cloud Computing, τα drone και το 3D Printing. Και αυτό το διαπιστώνουμε ήδη με καθολικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίον πραγματοποιείται το διεθνές εμπόριο.
Εξίσου καθοριστική για τις επιχειρήσεις θα είναι η προσαρμογή στα κριτήρια ESG, που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνική ευθύνη και την ορθή εταιρική διακυβέρνηση. Η αξιολόγηση, η σύναψη νέων συμφωνιών, η χρηματοδότηση, τα πάντα θα επηρεάζονται από τις επιδόσεις των επιχειρήσεων στους δείκτες ESG.
Όλα αυτά αποτελούν νέες προκλήσεις αλλά και νέες ευκαιρίες, τις οποίες οφείλουμε να αξιοποιήσουμε για μία πιο ανταγωνιστική και ανοιχτή οικονομία.
Η πρόταση του ΣΕΒΕ
Οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες αλλάζουν, κι εμείς πρέπει να βρούμε τη θέση μας σε αυτές. Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, και δη της βόρειας Ελλάδας, αποτελεί αυτόματα σημαντικό πλεονέκτημα, το οποίο δεν έχουμε εκμεταλλευτεί όπως θα έπρεπε.
Για αυτόν ακριβώς το λόγο, ο ΣΕΒΕ πήρε μια πρωτοβουλία που πιστεύει πως μπορεί να αλλάξει την κατάσταση αυτή: Πρότεινε να δημιουργηθεί ένα εμπορευματικό κέντρο στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά της πόλης, όπου υπάρχουν ενδεδειγμένοι χώροι.
Το στρατόπεδο Γκόνου, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι μια πολύ καλή επιλογή με τις κατάλληλες προσαρμογές. Η πρόταση αυτή επακολούθησε του ενδιαφέροντος που εκδήλωσε ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας κ. Σαλμάν να δημιουργηθεί ένα Logistics Center στην Ελλάδα, από το οποίο θα εισάγονται τα σαουδαραβικά προϊόντα στην Ευρώπη.
Αυτό το business hub μπορεί να αναβαθμίσει πλήρως την τοπική οικονομία, να θέσει τη Θεσσαλονίκη στο επίκεντρο των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων και να ενισχύσει στρατηγικά την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων.
