Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών σε παραγωγικές και επιχειρησιακές διαδικασίες έχει ένα και μόνο σκοπό: Να αυξηθεί η δυναμικότητα των μονάδων και η αποτελεσματικότητα κάθε βήματος, από το πρώτο έως το τελευταίο μίλι.
Άρθρο του κ. Δημήτρη Ζήση, επίκουρου καθηγητή Επιχειρησιακών Διαδικασιών στο Πανεπιστήμιο του East Anglia (Ηνωμένο Βασίλειο), από το έντυπο τεύχος Μαΐου 2021.
Τα ρομποτικά συστήματα, η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η οριζόντια και κάθετη ενοποίηση των συστημάτων, η τεχνητή νοημοσύνη κ.ο.κ., είναι η «μόδα» που καλείται να ακολουθήσει πιστά και ο κλάδος των logistics, εκτιμώντας τις απεριόριστες «έξυπνες» δυνατότητες που προσφέρονται σε όλους τους τομείς.
Ο βασικός στόχος των logistics είναι να παρέχουν το σωστό προϊόν, τη σωστή στιγμή, στο σωστό μέρος, στη σωστή κατάσταση και με το μικρότερο δυνατό κόστος, τόσο για την επιχείρηση όσο και για τον πελάτη της.
Οι προκλήσεις αυτές στο σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες, ενώ γίνονται ακόμα περιπλοκότερες αν συνυπολογίσουμε το δυναμικό χαρακτήρα και την αβεβαιότητα που μπορεί να επιφέρουν έκτακτα γεγονότα, όπως είναι η πανδημία ή το έμφραγμα διαρκείας που προκλήθηκε πρόσφατα στη διώρυγα του Σουέζ.
Στρατηγικές που σήμερα θεωρούνται βέλτιστες, μπορεί άμεσα να καταστούν μη λειτουργικές, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων.
Η προσπάθεια για συνεχή βελτίωση των διαδικασιών που σχετίζονται με τα logistics, καθώς και η εφαρμογή καινοτομικών και πρωτοποριακών μεθόδων που θα υποστηρίξουν αυτές τις διαδικασίες, κεντρίζει το ενδιαφέρον των ειδικών και κατέχει δεσπόζουσα θέση στη λίστα προτεραιοτήτων, τόσο για τις ίδιες τις εταιρείες όσο και για τα ερευνητικά κέντρα.
Ρομποτικές λύσεις
Η αυτοματοποίηση και η χρήση ρομποτικών συστημάτων γίνεται ολοένα εντονότερη. Αρκετές εταιρείες, όπως είναι η Amazon, η Alibaba, η Ocado κ.ά., εφαρμόζουν ήδη καινοτομικές λύσεις με τη χρήση ρομπότ (φωτό 1) στις αποθήκες τους, λύσεις που πριν από μερικά χρόνια φάνταζαν σενάρια επιστημονικής φαντασίας.
Άξιο αναφοράς είναι ότι πλέον το κόστος για την υλοποίηση και εφαρμογή τέτοιων λύσεων έχει μειωθεί σημαντικά, καθιστώντας εφικτή τη χρήση τους ακόμα και σε μεσαίου μεγέθους εταιρείες και αγορές.
Φυσικά, το στάδιο της πλήρους αυτοματοποίησης (σε μεγάλης κλίμακας αποθήκη) απέχει ακόμα, διότι οι μηχανικοί βραχίονες που είναι απαραίτητοι για τη συλλογή των προϊόντων (picking) δεν έχουν φτάσει στο επιθυμητό σημείο ανάπτυξης.
Η χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης είναι θέμα χρόνου, καθώς όλο και περισσότερες επιχειρήσεις στρέφονται προς τα εκεί, αναζητώντας τρόπους για το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενσωματωθεί και να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην εκπλήρωση των στόχων τους.
Τα αυτόνομα οχήματα που χρησιμοποιούνται για τη διανομή προϊόντων σε κάποιες χώρες, όπως για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο (φωτό 2), είναι μια «πρόγευση» του τι έπεται τα επόμενα χρόνια.
Στο άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον που κυριαρχεί στο χώρο των logistics, όλες οι εταιρείες αναζητούν λύσεις προκειμένου να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους και να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των πελατών τους. Έτσι προσπαθούν να παρέχουν περισσότερες επιλογές (π.χ. tracking) και υπηρεσίες (π.χ. same day delivery) σε προσιτές τιμές.
Οι προκλήσεις είναι πολλές και σχετίζονται κυρίως με τη σημαντική άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, το οποίο προϋποθέτει αποδοτικά και αποτελεσματικά logistics και συστήματα μεταφορών, ώστε να συνεχίσει να αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς.
Οφείλουμε να τονίσουμε το ρόλο των last mile logistics και τον «αγώνα» που γίνεται για τη βελτίωση αυτού του κρίκου της εφοδιαστικής αλυσίδας, ο οποίος αποτελεί –ίσως– την πιο απαιτητική διαδικασία.
Οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα ευοίωνες. Το επόμενο βήμα είναι η αξιοποίηση των δικτύων 5G, η εκτεταμένη χρήση αισθητήρων και η πλήρης αυτοματοποίηση εγκαταστάσεων και διαδικασιών που θα κάνουν ευκολότερο τον εντοπισμό, τη διαχείριση και την εξυπηρέτηση των αυξανόμενων αναγκών σχετικά με υπηρεσίες διανομής και αποθήκευσης.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι, στις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εφοδιαστικές αλυσίδες, σημαντική θέση κατέχει η τεχνολογία και το πώς θα εφαρμοστεί, ώστε να αποτελέσει καταλύτη για περαιτέρω ανάπτυξη και όχι τροχοπέδη.
Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε ότι η τεχνολογία μόνη της, δίχως τον άνθρωπο, δεν μπορεί να ανθίσει. Γι’ αυτό πρέπει να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία για την εκπαίδευση του προσωπικού, το οποίο θα υποστηρίξει τη χρήση της στα logistics και όχι μόνο.
Τέλος, δεν πρέπει να αμελούμε τις ενέργειες που γίνονται στα πλαίσια της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης και το πώς οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές τον πλανήτη (κλιματική αλλαγή, μείωση του αποτυπώματος άνθρακα κ.ά.).
Αυτοματοποίηση και data analytics
Τι μπορούμε να ορίσουμε ως smart Logistics; Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι η αυτοματοποίηση, με σκοπό την όσο το δυνατό μικρότερη ανθρώπινη παρέμβαση.
Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα είναι η μεγαλύτερη ασφάλεια, ο περιορισμός των ατυχημάτων, η ακρίβεια στις παραγγελίες (όσον αφορά χρόνους παράδοσης και συλλογή προϊόντων) με σκοπό τον περιορισμό των λαθών και κατ’ επέκταση των επιστροφών και, τέλος, η αύξηση της δυναμικότητας παράλληλα με τη μείωση του λειτουργικού κόστους.
Άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτού που ονομάζουμε «smart logistics» είναι η συλλογή, η ανάλυση και η επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων, ώστε να γίνεται αποδοτικότερος προγραμματισμός μέσω του εντοπισμού συσχετίσεων (π.χ. η παραγγελία κινητού τηλεφώνου είναι αρκετά πιθανό να συμπεριλαμβάνει και την κατάλληλη θήκη) και τάσεων (π.χ. προϊόντα που έχουν ζήτηση κατά τα Χριστούγεννα ή την Black Friday), για τη δημιουργία προφίλ καταναλωτή.
Επιπλέον, η επεξεργασία των δεδομένων επιτρέπει την άμεση διάχυση της πληροφορίας, ώστε να υπάρχει δυναμική και αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων κόμβων. Η προοπτική αυτή οδηγεί την εφοδιαστική αλυσίδα σε περαιτέρω ενοποίηση, καθιστώντας όλο και πιο εφικτή την καλύτερη λύση για το σύνολο του συστήματος και περιορίζοντας το λειτουργικό κόστος.
