Η διακίνηση εμπορευμάτων με περονοφόρα συχνά ενέχει κινδύνους για τους χειριστές, αλλά και για το φορτίο που διαχειρίζονται, με πιθανές επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα της διαδικασιών αποθήκης και, κυρίως, στην υγεία και στην ασφάλεια του ανθρώπινου δυναμικού.
Άρθρο της κ. Στέλλας Κολυμπιώτη, εμπορικής διευθύντριας της Kolibioti Group (έντυπο τεύχος Νοεμβρίου 2023).
Το Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (Occupational Safety and Health Administration [OSHA]) αναλύει αρκετές περιπτωσιολογικές μελέτες που αποδεικνύουν με σαφήνεια τη σημασία των απαιτήσεων του αμερικανικού Οργανισμού για τα προγράμματα εκπαίδευσης στην ασφάλεια των περονοφόρων. Ανάλογες απαιτήσεις διατυπώνονται και από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό οργανισμό, τον EU-OSHA.
Ας δούμε αναλυτικά τι πρέπει να προσέχουμε, σύμφωνα με τον OSHΑ.
Οδηγίες προς τους χειριστές
- Πριν από τη λειτουργία: Στην αρχή κάθε βάρδιας ο χειριστής πρέπει να πραγματοποιεί επιθεώρηση του οχήματος. Τα περονοφόρα ανυψωτικά είναι ανθεκτικά μηχανήματα, αλλά παρουσιάζουν φθορές με την πάροδο του χρόνου. Ακριβώς όπως ένας πιλότος επιθεωρεί το αεροσκάφος του πριν από την πτήση, ο χειριστής του περονοφόρου πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτό είναι σε κατάσταση να εκτελέσει εργασίες. Αν και η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα, παίζει καθοριστικό ρόλο για την αποφυγή ατυχημάτων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε τύπος περονοφόρου έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, γενικά ο χειριστής πρέπει να ελέγξει τα εξής:
– Επίπεδο καυσίμου, λαδιού κινητήρα και νερού.
– Συνδέσεις βύσματος μπαταρίας.
– Πλήρη φόρτιση της μπαταρίας.
– Τροχούς και ελαστικά.
– Επίπεδα ηλεκτρολυτών.
– Απουσία υγρών σημείων κάτω από το όχημα, τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν διαρροή.
– Υδραυλικούς εύκαμπτους σωλήνες.
– Χειριστήρια.
– Πιρούνια.
– Καθαριότητα της περιοχής (πατώματος κλπ.)
– Φρένα.
– Αλλαγές συμπλέκτη και γραναζιών.
– Φώτα και μετρητές.
– Πηδαλιούχηση.
– Μηχανισμούς ανύψωσης και κλίσης.
– Ζώνη ασφαλείας.
– Αντίστροφα ηχητικά σήματα και προειδοποιητικά φώτα.
- Χειρισμός παλετών: Tα πιρούνια πρέπει να είναι επίπεδα και σωστά τοποθετημένα καθώς μπαίνουν σε μια παλέτα. Τα επίπεδα πιρούνια διασφαλίζουν τη σωστή κατανομή βάρους, καθώς αν είναι άνιση η κατανομή, το ανυψωτικό μπορεί να αναποδογυρίσει. Λάβετε υπόψη τα μεγέθη παλετών και τους υπολογισμούς του κέντρου φόρτωσης για να μετακινήσετε τα φορτία παλετών με ασφάλεια. Μόλις τοποθετηθεί ένα φορτίο στα πιρούνια, μην επιχειρήσετε να επανατοποθετήσετε τίποτα. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε ως πλατφόρμα εργασίας μια παλέτα τοποθετημένη σε περονοφόρο όχημα.
- Φόρτωση:Κάθε περονοφόρο διαθέτει μια πινακίδα δεδομένων που δείχνει το συνιστώμενο όριο φόρτωσης για το συγκεκριμένο μοντέλο. Το όριο αυτό πρέπει να τηρείται, γιατί η υπερφόρτωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό. Εξίσου σημαντική είναι η ορθή κατανομή βάρους για την αποφυγή ανατροπής, με σωστή τακτοποίηση και ισορρόπηση του φορτίου. Για να διατηρήσετε το ανυψωτικό σταθερό, τοποθετήστε το φορτίο όσο το δυνατό πιο κοντά στους μπροστινούς τροχούς, ώστε να ισορροπήσει καλά. Βεβαιωθείτε ότι το πιρούνι είναι επίπεδο και ότι ο ιστός του οχήματος παραμένει σε όρθια θέση. Τέλος, δώστε προσοχή στις οδηγίες ασφαλείας φόρτωσης αποβάθρας, καθώς η αποβάθρα είναι ζώνη υψηλής κυκλοφορίας που απαιτεί επαγρύπνηση.
- Αύξηση του φορτίου: Μη σηκώνετε και μη χαμηλώνετε ποτέ το πιρούνι αν το μηχάνημα δεν έχει σταματήσει πλήρως και αν το φρένο δεν παραμένει ενεργοποιημένο. Κατά την ανύψωση, φέρτε το φορτίο κατευθείαν προς τα πάνω και στη συνέχεια γείρετε προς τα πίσω ελαφρώς. Μόλις ανυψωθεί το φορτίο, το περονοφόρο χάνει μέρος της σταθερότητάς του και η κλίση του βάρους αντισταθμίζει την απώλεια αυτή. Ανάλογα με το μηχάνημα, φροντίστε να αποφύγετε την ανύψωση φορτίου που εκτείνεται πέρα από την πλάτη του φορτίου. Είναι εξαιρετικά επισφαλές εάν όλο το φορτίο ή μέρος αυτού μπορεί να στραφεί προς τον οδηγό. Πριν αυξήσετε ένα φορτίο, ελέγξτε το περιβάλλον σε όλο το ύψος πάνω από το έδαφος, ενώ εάν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, διατηρείτε πάντα μια ασφαλή απόσταση από τα ηλεκτροφόρα καλώδια. Μόλις ανυψωθεί το φορτίο, παραμείνετε στο φορτηγό και μην αφήνετε ποτέ κανέναν να περπατήσει ή να σταθεί κάτω από τα υπερυψωμένα πιρούνια.
- Οδηγώντας το περονοφόρο: Ένα κινούμενο περονοφόρο όχημα είναι ένα επικίνδυνο όχημα. Κατά την οδήγηση, τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι του χειριστή πρέπει να παραμένουν μέσα στο όχημα. Τα πιρούνια, είτε φορτωμένα είτε όχι, πρέπει να διατηρούνται όσο το δυνατόν χαμηλότερα στο έδαφος και να γέρνουν προς τα πίσω. Όταν πλησιάζετε σε γωνίες, επιβραδύνετε πάντα και δώστε ένα ηχητικό σήμα. Φροντίστε να αποφεύγεται η ταλάντευση του φορτίου και στο πίσω μέρος του οχήματος. Εάν είναι δυνατό, αποφύγετε ξαφνικές στάσεις. Εάν το φορτίο κρύβει το οπτικό πεδίο σας, οδηγήστε αργά προς τα πίσω. Κοιτάτε πάντα προς την επιθυμητή κατεύθυνση και μάθετε τα τυφλά σημεία του περονοφόρου, είτε αυτό είναι φορτωμένο είτε όχι. Εάν οδηγείτε με κλίση, τα πιρούνια πρέπει να είναι στραμμένα προς τα πάνω όταν μεταφέρουν φορτίο, και προς τα κάτω όταν είναι άνευ φορτίου.
- Διευθύνοντας το περονοφόρο: Το να οδηγείτε ένα περονοφόρο δεν είναι σαν να οδηγείτε ένα αυτοκίνητο, καθώς οι ανελκυστήρες είναι σημαντικά πιο βαριοί –και ακόμα περισσότερο όταν τα πιρούνια βρίσκονται στην κορυφή του ιστού. Το σύστημα διεύθυνσης ενός ανυψωτικού βρίσκεται στους πίσω τροχούς, καθιστώντας πολύ δύσκολο το να κάνετε απότομες στάσεις, οπότε ποτέ μην οδηγείτε γρήγορα και μην παίρνετε απότομες στροφές με ταχύτητα. Πριν αλλάξετε κατεύθυνση, σταματήστε τελείως. Αν χρειάζεται να στρίψετε, επιβραδύνετε πρώτα. Ποτέ μην επιχειρήσετε να στρίψετε ένα περονοφόρο ανυψωτικό όταν βρίσκεστε σε ανώμαλο έδαφος.
- Είσοδος ανελκυστήρων: Ποτέ μην μπαίνετε σε ανελκυστήρα περονοφόρου χωρίς ειδική άδεια. Πριν μπείτε, βεβαιωθείτε ότι το συνδυασμένο βάρος του φορτίου, του οδηγού και του ανυψωτικού δεν υπερβαίνει τη μέγιστη χωρητικότητα βάρους του ανελκυστήρα. Βεβαιωθείτε ότι έχετε άφθονο διάκενο και έπειτα εισέλθετε στο ασανσέρ αργά και σωστά. Μόλις μπείτε μέσα, φρενάρετε και σβήστε τον κινητήρα.
- Χώρος στάθμευσης: Ακόμα κι ένα παρκαρισμένο περονοφόρο ενέχει κινδύνους. Παρκάρετε, λοιπόν, μόνο σε εγκεκριμένες τοποθεσίες. Πριν αφήσετε το όχημα χωρίς επίβλεψη, βεβαιωθείτε ότι:
- Τα φρένα είναι ασφαλισμένα.
- Τα χειριστήρια είναι ρυθμισμένα στην ουδέτερη θέση.
- Τα πιρούνια είναι χαμηλωμένα στο έδαφος.
- Ο κινητήρας είναι απενεργοποιημένος.
Όλες οι προαναφερθείσες διαδικασίες και οδηγίες ασφαλείας δεν προορίζονται να αντικαταστήσουν την κατάλληλη εκπαίδευση χειριστών περονοφόρων, ούτε βέβαια να θεμελιώσουν αποποίηση ευθυνών. Για την ασφαλή λειτουργία ενός οχήματος απαιτείται σωστή εκπαίδευση και πλήρης επαγρύπνηση του χειριστή.
