ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – Ανάλυση για το ειδικό πρόγραμμα που αφορά την επαγγελματική κατάρτιση των χειριστών ανυψωτικών μηχανημάτων
Άρθρο του Δρ. Δημητρίου Αηδόνη, καθηγητή και προέδρου του Τμήματος Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας, στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε.)
Είναι κοινά αποδεκτό ότι διαχρονικά η ελλιπής και με πολλά προβλήματα άσκηση της δραστηριότητας του χειρισμού ανυψωτικών περονοφόρων μηχανημάτων αποτελούσε μια παθογένεια της ελληνικής οικονομίας. Η ανάγκη για εξειδικευμένους χειριστές μηχανημάτων έργου ήταν διαρκώς αυξανόμενη, καθώς η εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος 113/2012 είχε εξαιρετικά υψηλές απαιτήσεις για την αδειοδότηση του προσωπικού.
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στην 2η ειδικότητα της Β΄ Ομάδας, με βάση το Π.Δ. 113/2012 (άρθρο 5), υπήρχε απαίτηση από τους απόφοιτους υποχρεωτικής εκπαίδευσης για 300 ένσημα σε προϋπηρεσία στη θέση του βοηθού χειριστή, προκειμένου να κάνουν αίτηση στην Περιφέρεια και εν συνεχεία να δώσουν εξετάσεις σε θεωρητικό και πρακτικό μέρος και να αποκτήσουν τη σχετική άδεια.
Η δυσκολία εφαρμογής των απαιτήσεων της συγκεκριμένης νομοθεσίας δημιούργησε ασφυξία στην αγορά, με πολλές επιχειρήσεις να αδυνατούν να προσλάβουν πιστοποιημένους χειριστές, γεγονός που σχετίζεται με θέματα μειωμένης παραγωγικότητας αλλά κυρίως με έλλειψη ασφάλειας, καθώς η απασχόληση μη αδειούχων ή άπειρων χειριστών αποτελεί –σύμφωνα με μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών– μια από τις συνηθέστερες αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων.
Περιγραφή δραστηριότητας
Η πρώτη νομοθετική τομή έγινε με το άρθρο 74 του ν.4982/2022, όπου η άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας χειρισμού μηχανημάτων έργου (Μ.Ε.) ειδικότητας 2 διακρίνεται στις κάτωθι κατηγορίες:
- Μηχανήματα έργων με συνολική ισχύ κινητήρων άνω των δέκα (10) kW και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα έως δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) χιλιογραμμαρίων, για τα οποία δεν απαιτείται η προηγούμενη λήψη άδειας ή αναγγελίας και η σχετική επαγγελματική δραστηριότητα ασκείται ελεύθερα, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενδιαφερόμενοι έχουν υποβληθεί σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης.
- Μηχανήματα έργων με συνολική ισχύ κινητήρων άνω των δέκα (10) kW και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα έως τεσσάρων χιλιάδων (4.000) χιλιογραμμαρίων, για τα οποία απαιτείται είτε πιστοποίηση της τεχνικής επάρκειας, σύμφωνα με την παρ. 3, είτε λήψη αντίστοιχης άδειας, σύμφωνα με το Π.Δ. 113/2012 (Α’ 198) και την οικ.10169/639/ Φ.Γ.9.6.4(ΣΤ)/12.8.2013 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, και Παιδείας και Θρησκευμάτων (Β’ 1983), με την προϋπηρεσία της παρ. 2.
- Μηχανήματα έργων με συνολική ισχύ κινητήρων άνω των δέκα (10) kW και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα άνω των τεσσάρων χιλιάδων (4.000) χιλιογραμμαρίων, για τα οποία απαιτείται η λήψη αντίστοιχης άδειας σύμφωνα με το Π.Δ. 113/2012 και την oικ.10169/639/Φ.Γ.9.6.4 (ΣΤ)/12.8.2013 κοινή απόφαση.
Εν συνεχεία, η λύση για τις κατηγορίες μηχανημάτων 2.7 και 2.8, με συνολική ισχύ κινητήρων άνω των δέκα (10) kW και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα έως δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) χιλιογραμμαρίων, έγινε πράξη με την έγκριση του Ειδικού Προγράμματος Επαγγελματικής Κατάρτισης για την άσκηση της δραστηριότητας του χειρισμού ανυψωτικών περονοφόρων μηχανημάτων έργων που κατατάσσονται στην ειδικότητα 2 (ΦΕΚ Τεύχος B’ 3350/12.06.2024).
Πρόγραμμα κατάρτισης
Για τα συγκεκριμένα μηχανήματα έργων, οι ενδιαφερόμενοι ασκούν ελεύθερα την επαγγελματική δραστηριότητα με μοναδική προϋπόθεση να έχουν υποβληθεί σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης. Το πρόγραμμα αυτό παρέχεται από αδειοδοτημένα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ.) και περιλαμβάνει δώδεκα ώρες θεωρητικής εκπαίδευσης (διά ζώσης, σε τομείς όπως είναι η νομοθεσία, η υγεία & ασφάλεια στην εργασία, τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μηχανημάτων έργων και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις) και εξήντα ώρες πρακτικής άσκησης. Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων ανά τμήμα έχει ορισθεί στα 8 άτομα, γεγονός που ενισχύει τη βιωματική μάθηση.
Το πρόγραμμα κατάρτισης ολοκληρώνεται με την τελική αξιολόγηση, η οποία περιλαμβάνει γραπτές εξετάσεις με ερωτήσεις κλειστού τύπου και πρακτική δοκιμασία, διασφαλίζοντας την ουσιαστική κατανόηση και ικανότητα χρήσης των μηχανημάτων. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα άνω των 18 ετών, απόφοιτους υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή αντίστοιχης βαθμίδας εξωτερικού και κατόχους διπλώματος οδήγησης τουλάχιστον Β’ κατηγορίας.
Για την παρακολούθηση του προγράμματος απαιτούνται συγκεκριμένα δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων τίτλος σπουδών, άδεια οδήγησης, πιστοποιητικά υγείας, κ.ά.
Στρατηγική επένδυση για τις επιχειρήσεις
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης αποτελεί μια στρατηγική επένδυση για τις επιχειρήσεις και την ελληνική οικονομία, συνεισφέροντας στη βιομηχανική ασφάλεια, στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ταχύτητας εκτέλεσης των εργασιών και στην ενίσχυση της απασχολησιμότητας και της επαγγελματικής κινητικότητας των εργαζομένων.
Η εφαρμογή του προγράμματος κατάρτισης είναι σε απόλυτη εναρμόνιση με το διεθνές περιβάλλον και χωρών της Ε.Ε. όπως είναι η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία κ.ά. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος είναι η ορθή υλοποίηση των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης από τα ΚΔΒΜ.
Το Τμήμα Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εκπόνηση του προγράμματος, η οποία έγινε από επιστημονική ομάδα στελεχωμένη από μέλη ΔΕΠ και ερευνητές.
