Οι επιπτώσεις από τις αλλεπάλληλες θεομηνίες που έπληξαν τη χώρα το Σεπτέμβριο, ήταν τόσο ισχυρές που διαμόρφωσαν ένα καινούργιο (φυσικό και επιχειρηματικό) τοπίο σε μια ολόκληρη, σχεδόν, περιφέρεια της χώρας, τη Θεσσαλία.
Άρθρο του κ. Λουκά Παπαχαραλάμπους, αντιπροέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (ΣΒΘΣΕ / έντυπο τεύχος Οκτωβρίου 2023).
Η Θεσσαλία ήταν ανέκαθεν από τις πλέον νευραλγικές περιοχές της χώρας: Καλύπτει περίπου το 20% της ετήσιας αγροτικής παραγωγής, αποτελεί σημαντικότατο εργοδότη για την εθνική οικονομία και έχει ένα από τα πλέον εξαγωγικά ισοζύγια μεταξύ των περιοχών εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, ο δευτερογενής τομέας στο θεσσαλικό μοντέλο είναι πολύ αναπτυγμένος, ενώ «πατάει» σε έναν επαγγελματικά οργανωμένο πρωτογενή τομέα, με αποτέλεσμα ένα ζωηρό οικοσύστημα που δημιουργούσε -μέχρι πρότινος- αρκετές εξαγωγές και πόρους για τους κατοίκους του και τη χώρα.
Η επόμενη ημέρα από τις πλημμύρες Daniel και Elias βρήκε τη Θεσσαλία αντιμέτωπη με ζημιές τοπικού χαρακτήρα, οι οποίες, ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις επηρεάζουν την εθνική οικονομία. Καταγράφτηκαν ζημιές σε υποδομές (δρόμους και σιδηρόδρομο που διέρχεται από την περιφέρεια), σε κατοικίες, στον πρωτογενή τομέα, σε βιομηχανικές επιχειρήσεις και σε εταιρείες Logistics οι οποίες συνεργάζονται με τη βιομηχανία.
Εκ μέρους του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (ΣΒΘΣΕ), θα αποπειραθώ να κάνω μια αρχική παρουσίαση του όγκου της ζημιάς στον επιχειρηματικό – βιομηχανικό κόσμο των δομημένων σχημάτων της περιφέρειας. Βεβαίως ο σύνδεσμος δεν μπορεί να αποτιμήσει πλήρως τις συνέπειες, καθώς το έργο αυτό μπορεί να γίνει μόνο από ειδικούς οργανισμούς και υπηρεσίες, οι οποίοι χτενίζουν την περιοχή. Τα στοιχεία και οι αναφορές που διαθέτει αυτή τη στιγμή (σ.σ. αρχές Οκτωβρίου) ο ΣΒΘΣΕ στηρίζονται κυρίως σε δηλώσεις επιχειρήσεων – μελών του, αλλά όχι του συνόλου αυτών.
Πλημμυρισμένο τοπίο
Από τις τέσσερις περιφερειακές ενότητες της Θεσσαλίας, τις πιο μαζικές καταστροφές έχουν υποστεί η Μαγνησία και η Καρδίτσα, καθώς και μέρος των Τρικάλων και της Λάρισας.
- Στη Μαγνησία, και συγκεκριμένα στην Α’ Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) Βόλου -η οποία, σημειωτέον, το καλοκαίρι κινδύνεψε σοβαρότατα από μεγάλη πυρκαγιά- αν και ταλαιπωρήθηκαν από την καταιγίδα, οι επιχειρήσεις που αρχικά φαίνεται να έχουν ζημιές είναι περίπου 13, από τις οποίες οι 2 έχουν πολύ μεγάλες καταστροφές. Στη Β’ ΒΙ.ΠΕ. Βόλου, όμως, που και αυτή επλήγη το καλοκαίρι από παρακείμενη πυρκαγιά, η κακοκαιρία σχεδόν ρήμαξε τα πάντα, καθώς 2-3 αρκετά μεγάλες εταιρείες υπέστησαν σχεδόν ολική καταστροφή, ενώ οι υπόλοιπες μονάδες έχουν από πολλές έως λίγες -και μόνο 2 γλύτωσαν εντελώς. Όσον αφορά την περιοχή της Αγριάς Βόλου, όπου υπάρχει μεγάλη εταιρεία τσιμέντου και διάφορες μικρές μονάδες, είχαμε επίσης τεράστιες καταστροφές.
- Στην Καρδίτσα ο παραγωγικός και βιομηχανικός ιστός είναι μικρότερος. Οι ζημιές εντοπίζονται στις περιοχές Σοφάδων και Μουζακίου. Βάσει των στοιχείων που σύλλεξε ο ΣΒΘΣΕ από τα μέλη του, μόνο 4 επιχειρήσεις υπέστησαν βαριές ζημιές. Πάντως στη συγκεκριμένη περιοχή επλήγησαν πολλές εκκοκκιστικές μονάδες, αλλά για την ώρα δεν έχουμε εικόνα του ακριβούς αριθμού αυτών και της έκτασης των καταστροφών.
- Στην περιφερειακή ενότητα Τρικάλων ζημιές καταγράφτηκαν σε επιχειρήσεις που βρίσκονται κοντά στον Πηνειό ποταμό –από τα μέλη μας πάντως αναφέρθηκαν μόνο σε 3 – 4 μονάδες, οπότε δεν έχουμε σαφή εικόνα.
- Στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας υπέστησαν μεγάλες καταστροφές σημαντικές μονάδες τυποποίησης ελιάς και κονσερβοποιίας, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολη η συνέχιση των εργασιών σε κάποιες περιπτώσεις. Πάντως σώθηκε η ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας, και αυτό είναι πολύ κρίσιμο για την επόμενη ημέρα στη Θεσσαλία.
Η εισροή υδάτων και λάσπης σε στεγασμένους χώρους είχε αποτέλεσμα καταστροφές σε μηχανήματα παραγωγής, έτοιμα προϊόντα, πρώτες ύλες, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, γραφεία και ηλεκτρονικές εγκαταστάσεις. Η εισροή υδάτων και ξένων σωμάτων (πέτρες, κορμοί δέντρων κλπ.). σε προαύλιους και περιβάλλοντες χώρους κατέστρεψε αυτοκίνητα, φορτηγά, δεξαμενές κλπ., αλλά και βασικές υποδομές, με συνέπεια τη διακοπή της παροχής ρεύματος και νερού και άρα την αδυναμία παραγωγής ακόμα και σε επιχειρήσεις που, κατά τα άλλα, ήταν σε θέση να παράγουν.
Η άγνωστη επόμενη μέρα
Αναλύοντας την κατάσταση όπως έχει μέχρι σήμερα, είναι δύσκολο να προβλεφθεί το πώς θα είναι η επόμενη ημέρα στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας. Βάσει των όσων γνωρίζουμε ήδη, μπορούμε να πούμε τα εξής: Κυρίως οι μεγάλες μονάδες έχουν ήδη καταφέρει, με τεράστιες προσπάθειες, να αποκαταστήσουν πάνω από το 80% της λειτουργίας τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ίδιες συνεισφέρανε πόρους προς τις τοπικές κοινωνίες, κι ας ήταν ήδη πληγωμένες. Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι εταιρείες που είχαν υποφέρει από την καταιγίδα «Ιανός» είχαν ήδη λάβει προληπτικά μέτρα, γι’ αυτό υπέστησαν μικρότερες ζημιές.
Μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι μεσαίες και οι μικρές επιχειρήσεις, κάποιες από τις οποίες θεωρούμε ότι θα το σκεφτούν σοβαρά να ξεκινήσουν από την αρχή τη λειτουργία τους. Το γεγονός αυτό είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε, αλλά σίγουρα πρέπει να βρεθεί λύση.
Η κατάσταση του σιδηρόδρομου έχει αναδειχθεί πια σε εθνικό πρόβλημα, καθώς η εμπορευματική γραμμή -η οποία εξάλλου υπολειτουργούσε- τώρα πια δεν λειτουργεί καθόλου. Έτσι η εφοδιαστική αλυσίδα αντιμετωπίζει διαταραχή σε εθνικό επίπεδο.
Το τεράστιο πρόβλημα που έχουμε ήδη μπροστά μας και που θα συνεχίσουμε να το έχουμε, είναι η καταστροφή που έπληξε το αγροτικό και το κτηνοτροφικό κεφάλαιο της Θεσσαλίας, το οποίο τροφοδοτούσε σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις της περιοχής, οικοδομώντας μαζί τους το ιδιαίτερο οικοσύστημα της Θεσσαλίας. Στην κατηγορία αυτή συναντούμε πολλές μικρές και μεσαίες οντότητες, οι οποίες σίγουρα θα χρειαστούν μεγάλη θέληση για να ξαναστηθούν. Πιστεύουμε όμως ότι θα τα καταφέρουν, γιατί ο κόσμος τους είναι από τη φύση του πολύ μαχητικός.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σταθώ στις επιχειρήσεις – μέλη του ΣΒΘΣΕ, οι οποίες, αν και ήταν σε διαρκή κίνδυνο, αθόρυβα και χωρίς τυμπανοκρουσίες τροφοδοτούσαν με νερό και είδη πρώτης ανάγκης τους κατοίκους των πληγεισών περιοχών, γεγονός το οποίο αποδεικνύει ότι στον τόπο αυτό υπάρχει συνοχή και κοινωνική ευθύνη. Μαζί, ως χώρα και ως περιφέρεια, με δομημένες προτάσεις και σκληρή εργασία μπορούμε σύντομα να ξαναστήσουμε το ανθηρό οικοσύστημα που λέγεται «Θεσσαλία», μαθαίνοντας από τα λάθη μας και εργαζόμενοι με σύνεση και διάρκεια.
