Ιδιαίτερα σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η βιομηχανία της ψηφιακής τεχνολογίας βρίσκεται στην αιχμή της καινοτομίας και των τεχνολογικών εξελίξεων των τελευταίων δεκαετιών, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας.
Άρθρο της κ. Γιώτας Παπαρίδου, προέδρου Δ.Σ. του Συνδέσμου Επιχειρήσεων
Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας – ΣΕΠΕ (τεύχος Απριλίου 2023).
Ζούμε μια κοσμογονία, όπου η ψηφιακή τεχνολογία είναι ο κοινός παρονομαστής και ο βασικός καταλύτης, αλλά και η συγκολλητική ουσία που διαπερνά κάθε παραγωγικό κλάδο και εγγυάται ανάπτυξη και ευημερία για κάθε σύγχρονη κοινωνία και οικονομία.
Στο νέο ψηφιακό περιβάλλον, τεχνολογίες όπως είναι το Cloud Computing, το Blockchain, τα Big Data Analytics, το Internet of Things και η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργούν νέα δεδομένα και προκλήσεις για όλους. Τίποτα δεν είναι και τίποτα δεν θα είναι ίδιο τις επόμενες δεκαετίες. Οι αλλαγές που έρχονται θα είναι ραγδαίες, και θα αλλάξουν τον κόσμο περισσότερο από ποτέ.
Ο κλάδος της ψηφιακής τεχνολογίας στη χώρα μας υποστηρίζει αυτή τη μετάβαση, δίνοντας το σύνθημα του ψηφιακού μετασχηματισμού με ένα ισχυρό αποτύπωμα και στην κοινωνία και στην οικονομία, με περισσότερες από 4.600 επιχειρήσεις, 260.000 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και κύκλο εργασιών 13,3 δισ. ευρώ για το 2021, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 8% του ΑΕΠ.
Παράλληλα, σαφώς ενισχυμένη είναι και η αναπτυξιακή δυναμική της ψηφιακής βιομηχανίας για τη χώρα. Σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία της μελέτης που έκανε η Deloitte για τον ΣΕΠΕ, η δυναμική αυτή έχει επιταχυνθεί, με την προσδοκία να ανακάμψουμε πλήρως μέχρι το 2025, επανερχόμενοι στο επίπεδο που ήμασταν πριν από την άνευ προηγουμένου δεκαετή κρίση.
Δεν χωρά αμφιβολία πως από την παραγωγή, τη μετάδοση και τη διανομή ενέργειας, τη διανομή νερού, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τη βιομηχανική και την αγροτική παραγωγή μέχρι τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, το εμπόριο, οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας, την ιατρική και την υγεία, τον τουρισμό και την αλυσίδα μεταφορών και αποθήκευσης, τα πάντα πλέον έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την ψηφιακή τεχνολογία.
Η κυβερνοασφάλεια είναι ένα νέο πεδίο, το οποίο τα τελευταία χρόνια –και στη χώρα μας– έχει επιδείξει ταχεία ανάπτυξη και γρήγορη εξέλιξη, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των οργανισμών, των εταιρειών, ολόκληρων κρατών, αλλά και των ίδιων των πολιτών, προσφέροντας διαρκώς αναβαθμισμένη προστασία απέναντι σε κυβερνοκινδύνους, με σύγχρονα και εξελιγμένα προϊόντα.
Ωστόσο η εφαρμογή συστημάτων κυβερνοασφάλειας πρέπει πάντα να συνδυάζεται με τέσσερις βασικούς παράγοντες, που είναι οι εξής:
- Η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων, ώστε όλοι να μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες ασφάλειας που παρέχει η συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία.
- Η προσαρμογή του εθνικού θεσμικού πλαισίου στα νέα δεδομένα, δίνοντας το πεδίο και την ευχέρεια εφαρμογής της τεχνολογίας με κανόνες και ασφάλεια.
- Η επένδυση στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανάπτυξη, επιλέγοντας τις νέες, πιο σύγχρονες και εξελιγμένες λύσεις προστασίας.
- Η συνεργασία σε ευρωπαϊκό και σε διεθνές επίπεδο, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία και εμπειρία στην αντιμετώπιση απειλών.
Σήμερα που ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας εξαρτώνται από τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για να διατηρήσουν την αδιάλειπτη και ασφαλή καθημερινή λειτουργία τους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι επιτακτική ανάγκη οι κυβερνήσεις, σε συνεργασία με τους ιδιώτες, να αγκαλιάσουν και να αξιοποιήσουν τα οφέλη της ψηφιακής τεχνολογίας, για την προστασία και τη διασφάλιση της αδιάλειπτης λειτουργίας των υπηρεσιών και κάθε δραστηριότητας.
Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες η ψηφιοποίηση αποτελεί μια τεράστια πρόκληση, η οποία περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση των υφιστάμενων πολιτικών, νόμων και κανονισμών σε πολλούς τομείς, επομένως και στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι κυβερνοεπιθέσεις και τα κυβερνοεγκλήματα πολλαπλασιάζονται, οι δε μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις ενέργειες αυτές εξελίσσονται διαρκώς. Η τάση αυτή πρόκειται να ενισχυθεί περαιτέρω στο μέλλον, καθώς αναμένεται ότι έως το 2025 θα είναι συνδεδεμένες με το διαδίκτυο των πραγμάτων 41 εκατ. συσκευές παγκοσμίως.
Οι αρμόδιοι υπουργοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν θέσει ως βασικό στόχο την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας με την ταυτόχρονη διατήρηση μιας ανοιχτής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνεται η ενίσχυση της δυνατότητας για αυτόνομες επιλογές στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, με σκοπό να ενισχυθεί ο ηγετικός ρόλος της Ε.Ε. στον ψηφιακό τομέα, αλλά και οι στρατηγικές της ικανότητες.
Η Ε.Ε. αναπτύσσει δράση σε διάφορα μέτωπα, για να προωθήσει την κυβερνοανθεκτικότητα, να καταπολεμήσει το κυβερνοέγκλημα και να ενισχύσει τη διπλωματία και την άμυνα στον κυβερνοχώρο. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» για την περίοδο 2021 – 2027, η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να επενδύσει 1,6 δισ. ευρώ στις μεθόδους κυβερνοασφάλειας, καθώς και στην ευρεία εξάπλωση υποδομών και εργαλείων κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ε.Ε., για τις δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες.
Στη χώρα μας, η Γενική Διεύθυνση Κυβερνοασφάλειας, η οποία υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του κρίσιμου αυτού θέματος και για την επικοινωνία και τη συνεργασία με τις αρμόδιες ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών, με σκοπό την υψηλού επιπέδου ασφάλεια για τα συστήματα τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής σε εθνικό επίπεδο.
Από την πλευρά του, ο κλάδος της ψηφιακής τεχνολογίας στην Ελλάδα παραμένει αρωγός σε οποιαδήποτε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, προτάσσοντας την επένδυση στην εθνική ψηφιακή βιομηχανία αλλά και στη διαρκή εκπαίδευση και στις ψηφιακές δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού, των παραγωγικών κλάδων και του δημόσιου τομέα.
Απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις
Η Ελλάδα κατέχει σημαντική γεωγραφική και γεωπολιτική θέση στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου, εξυπηρετώντας μεγάλο ποσοστό των ροών του διεθνούς εμπορίου. Ειδικότερα στις συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, έγινε επιτακτική η ανάγκη πλέον για ψηφιοποίηση του κλάδου των μεταφορών και των Logistics βάσει των σύγχρονων διεθνών προτύπων, με έμφαση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
Οι μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν τον κλάδο των μεταφορών και των Logistics σε μεγαλύτερη ανάπτυξη, αναβαθμίζοντας έτσι τη θέση της χώρας στο παγκόσμιο εμπόριο, είναι:
– Η αναμόρφωση του μεταφορικού έργου και η μετάβαση σε νέες μορφές κινητικότητας.
– Ο εκσυγχρονισμός των αερομεταφορών.
– Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
– Η βελτίωση των διαδικασιών των μεταφορών μέσω και της ψηφιοποίησής τους.
– Ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου, των διαδικασιών αδειοδότησης και του χωροταξικού σχεδιασμού που σχετίζεται με την εφοδιαστική αλυσίδα.
– Η υποστήριξη, η ανάπτυξη και η εφαρμογή «έξυπνων» συστημάτων μεταφορών.
– Η δημιουργία ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων σε εθνικό επίπεδο για τον κλάδο των οδικών μεταφορών.
– Η αναβάθμιση των ψηφιακών γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και η διαρκής μετεκπαίδευσή τους στις ψηφιακές τεχνολογίες και στις εφαρμογές τους.
Αναγκαία συνθήκη του νέου αυτού ψηφιακού παραγωγικού μοντέλου είναι η ασφάλεια. Η προστασία από κάθε απειλή, εξωτερική και εσωτερική, είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρηθούν ζωντανές οι υπηρεσίες του τομέα των Logistics, αλλά και οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί που τις υποστηρίζουν, καθώς στο διαδίκτυο δεν υπάρχουν γεωγραφικά ή χρονικά όρια.
Η επαρκής προστασία από κυβερνοεπιθέσεις, σε αυτό τον ευαίσθητο και τόσο κρίσιμο τομέα, αποτελεί όπλο στη φαρέτρα όλων των εταιρειών, και κυρίως των μικρομεσαίων· ένα όπλο από το οποίο μπορεί να εξαρτάται η ίδια η βιωσιμότητά τους.
