ΑΝΑΛΥΣΗ – Πώς η τεχνολογία 5G επιταχύνει τις εφαρμογές τηλεματικής και το Internet of Things στη διαχείριση στόλου
Έρευνα: Σίμος Αγγελίδης
Φωτογραφίες: ΛΑΕΓΕ
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας 5G και του Internet of Things (IoT) έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τομέα της τηλεματικής και της διαχείρισης στόλου. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι παγκόσμιες κυψελωτές συνδέσεις IoT (cellular IoT connections) έφτασαν τα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2024, αντιπροσωπεύοντας το 22% των συνολικών IoT συνδέσεων παγκοσμίως.
Επιπλέον, η αγορά του 5G IoT εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 13,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 σε 59,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2028, με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 35,1%. Συγκεκριμένα, στον τομέα της τηλεματικής, οι ενσωματωμένες βάσεις 5G IoT, από 3,5 εκατομμύρια το 2020 εκτινάχθηκαν σε περίπου 50 εκατομμύρια το 2024. Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι τεχνολογίες 5G και IoT στη βελτίωση της αποδοτικότητας, της ασφάλειας και της βιωσιμότητας στον τομέα των μεταφορών.
Επιτακτική η μετάβαση στο 5G
Καθώς οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι ανά τον κόσμο αποσύρουν σταδιακά τα δίκτυα 2G και 3G, η μετάβαση στις τεχνολογίες 4G και 5G γίνεται αναπόφευκτη για τις επιχειρήσεις που βασίζονται στην τηλεματική. Οι παλαιότερες τεχνολογίες δεν μπορούν πλέον να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες για ταχύτητα, χωρητικότητα και αξιοπιστία, αναγκάζοντας τους παρόχους να ανακατανείμουν το διαθέσιμο φάσμα προς πιο σύγχρονα δίκτυα.
Οι προθεσμίες για την πλήρη απόσυρση των 2G/3G δικτύων διαφέρουν ανά χώρα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να έχουν ήδη καταργήσει το 3G από το 2022. Στην Ευρώπη, το 3G αναμένεται να αποσυρθεί πλήρως έως το 2025, ενώ το 2G θα διατηρηθεί προσωρινά για ορισμένες IoT και φωνητικές υπηρεσίες. Παρόμοια χρονοδιαγράμματα ισχύουν και για άλλες περιοχές, όπως είναι ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία.
Αυτή η μετάβαση επηρεάζει άμεσα τις επιχειρήσεις διαχείρισης στόλου που χρησιμοποιούν παλαιότερες συσκευές τηλεματικής, καθώς η σταδιακή διακοπή λειτουργίας των 2G/3G δικτύων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνδεσιμότητας. Παρόλο που ορισμένες συσκευές μπορούν να αποθηκεύουν δεδομένα και να τα αποστέλλουν αργότερα όταν συνδεθούν σε ένα δίκτυο 4G/5G, αυτό δεν διασφαλίζει την αδιάλειπτη παρακολούθηση των οχημάτων σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η καθυστέρηση στην αποστολή δεδομένων μπορεί να δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους, ειδικά σε κρίσιμες περιπτώσεις, όπως είναι η παρακολούθηση ατυχημάτων ή η αποστολή σημάτων SOS.
Επιπλέον, η διαφορά στη χωρητικότητα των διαφόρων δικτύων υπογραμμίζει την ανάγκη για έγκαιρη μετάβαση. Ενώ το 2G μπορεί να υποστηρίξει έως 1.000 χρήστες ανά κελί και το 3G έως 3.000, το 4G επιτρέπει τη σύνδεση σχεδόν 10.000 χρηστών, ενώ το 5G μπορεί να διαχειριστεί εκατοντάδες χιλιάδες συνδεδεμένες συσκευές. Αυτή η αύξηση της χωρητικότητας είναι ζωτικής σημασίας για τις εφαρμογές διαχείρισης στόλου, καθώς διασφαλίζει ότι οι συσκευές IoT στα οχήματα θα λειτουργούν χωρίς διακοπές, ακόμα και σε περιβάλλοντα με υψηλό όγκο δικτυακής κίνησης.
Για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να διατηρήσουν την επιχειρησιακή συνέχεια και να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες της τηλεματικής, η επένδυση σε εξοπλισμό και υποδομές 5G θεωρείται πλέον επιτακτική.
Χαμηλή καθυστέρηση
Μία από τις πιο σημαντικές βελτιώσεις που φέρνει το 5G είναι η εξαιρετικά χαμηλή καθυστέρηση (low latency < 1ms), η οποία είναι απαραίτητη για τις εφαρμογές που απαιτούν άμεση απόκριση. Τα αυτόνομα οχήματα επιπέδου 3-5 εξαρτώνται από αυτή τη δυνατότητα για να λαμβάνουν αποφάσεις σε κλάσματα του δευτερολέπτου.
Για παράδειγμα, ένα όχημα που κινείται με 60 mph διανύει 2 μέτρα στο χρόνο που χρειάζεται ένα δίκτυο 4G για να επεξεργαστεί μία πληροφορία. Αντίθετα, το 5G μπορεί να μειώσει αυτή την καθυστέρηση στο ελάχιστο, προλαμβάνοντας συγκρούσεις και βελτιώνοντας την ασφάλεια στο δρόμο.
Οι ταχύτητες του 5G μπορούν να φτάσουν έως και 100 gigabits ανά δευτερόλεπτο, είναι δηλαδή 100 φορές γρηγορότερες από το 4G. Αυτό επιτρέπει την άμεση ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ οχημάτων (V2V), υποδομών (V2I) και πεζών (V2P), ενισχύοντας το σύστημα επικοινωνίας (vehicle to everything [V2X]).
Η αυξημένη ταχύτητα επεξεργασίας δεδομένων έχει επίσης επιπτώσεις σε νέες εφαρμογές, όπως είναι η μεταφορά υπολογιστικών εργασιών στο cloud ή σε edge computing πλατφόρμες, μειώνοντας το βάρος της επεξεργασίας στα οχήματα.
Το 5G επιτρέπει έως 1 εκατομμύριο συνδεδεμένες συσκευές ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, αριθμός 100 φορές μεγαλύτερος από το 4G. Αυτή η δυνατότητα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση στόλου, καθώς επιτρέπει τη συνεχή επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων και των κεντρικών διακομιστών, βελτιώνοντας τη λειτουργία και την αποδοτικότητα.
Εφαρμογές IoT στη διαχείριση στόλου
Οι πρώτες εφαρμογές τηλεματικής βασίζονταν κυρίως στην παρακολούθηση GPS. Σήμερα η τεχνολογία έχει εξελιχθεί, και περιλαμβάνει την παρακολούθηση της κατάστασης του κινητήρα, της οδηγικής συμπεριφοράς, της κατανάλωσης καυσίμου και πολλών άλλων κρίσιμων παραμέτρων.
Η ενσωμάτωση του βιομηχανικού IoT (IIoT) επιτρέπει στα οχήματα να λειτουργούν ως αισθητήρες δεδομένων σε συνεχή επικοινωνία με το κέντρο διαχείρισης, παρέχοντας:
α) Προγνωστική συντήρηση για μείωση των απρογραμμάτιστων βλαβών.
β) Ανάλυση καυσίμου και αποδοτικότερες διαδρομές.
γ) Ανίχνευση ανώμαλης οδηγικής συμπεριφοράς και πρόληψη ατυχημάτων.
δ) Εφαρμογές ασφάλειας όπως ειδοποιήσεις για εμπόδια, για οχήματα εκτός πορείας και για επικίνδυνες καιρικές συνθήκες.
Οι κυψελωτοί δρομολογητές 5G παρέχουν απομακρυσμένη πρόσβαση σε δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, καθώς και ασφαλή μετάδοση πληροφοριών με χρήση κρυπτογράφησης και ελέγχου πρόσβασης. Τέλος, έχουν την δυνατότητα “troubleshooting” που συνεπάγεται αυτόματη επιδιόρθωση βλάβης δικτύου.
Πρόκληση κυβερνοασφάλειας
Η Microlise, μια κορυφαία εταιρεία τηλεματικής που παρέχει υπηρεσίες παρακολούθησης στόλου, το Νοέμβριο του 2024 έπεσε θύμα κυβερνοεπίθεσης, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό το σύνολο των υπηρεσιών της, αφήνοντας στόλους χωρίς πρόσβαση σε κάποιες υπηρεσίες παρακολούθησης. Αν και δεν έγινε σαφές αν η επίθεση είχε επηρεάσει τα προσωπικά δεδομένα, το περιστατικό υπενθυμίζει τη σημασία της λήψης μέτρων κυβερνοασφάλειας των επιχειρήσεων.
Η ασφάλεια δεδομένων είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα IoT συστήματα διαχείρισης στόλου, καθώς τα οχήματα και οι συσκευές τους παράγουν συνεχώς ευαίσθητα δεδομένα, τα οποία είναι επιρρεπή σε κυβερνοεπιθέσεις. Οι επιθέσεις μπορούν να κυμαίνονται από υποκλοπές δεδομένων μέχρι επιθέσεις τύπου DDoS ή παρεμβολές στις επικοινωνίες V2X.
Το 5G προσφέρει λύσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας μέσω τεχνολογιών όπως είναι το network slicing, που επιτρέπει τη δημιουργία απομονωμένων δικτύων για διαφορετικές εφαρμογές, εξασφαλίζοντας ότι τα ευαίσθητα δεδομένα διακινούνται σε ασφαλείς και απομονωμένες ζώνες του δικτύου.
Επίσης, η ενισχυμένη κρυπτογράφηση και οι προηγμένοι μηχανισμοί ελέγχου ταυτότητας στο 5G εξασφαλίζουν την προστασία των δεδομένων καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταφοράς τους, καθιστώντας δυσκολότερη την υποκλοπή ή παραποίηση τους.
Ανοικτές πηγές – Βιβλιογραφία:
- Internet of Things Analytics
- Markets & Markets
- Statista
- Car Harman
- Navixy.com
