Οι ελληνικές επιχειρήσεις ευαισθητοποιούνται ολοένα και περισσότερο γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα, καταδεικνύει έρευνα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, την οποία δημοσιεύει αποκλειστικά το Logistics & Management.
Ανάλυση των κ. Χαρίσιου Αχίλλα και Δημήτρη Φωλίνα, καθηγητών στο τμήμα Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας (έντυπο τεύχος Μαρτίου 2021)
Τις τελευταίες δεκαετίες, η ανθρωπότητα έχει έρθει αντιμέτωπη με ποικίλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η έλλειψη πόρων ολοένα εντείνονται, ενώ παράλληλα ο αντίκτυπος της βιομηχανικής παραγωγής δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια ενός κράτους, αλλά εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο.
Η παράμετρος του περιβάλλοντος που δε γνωρίζει σύνορα, έχει καταστήσει τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα συλλογικά ζητήματα που απαιτούν κοινές προσπάθειες, έτσι ώστε να εξευρεθεί λύση ή τουλάχιστον να μετριαστούν τα ίδια τα προβλήματα είτε οι επιπτώσεις τους.
Κατά το παρελθόν έχουν προταθεί διαφορετικές προσεγγίσεις για την επιτυχή αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών. Μία σχετική και πολύ επιτυχημένη προσέγγιση αποτελεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Σύμφωνα με την Επιτροπή Brundtland, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι «η ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες». Το Σεπτέμβριο του 2015 υιοθετήθηκε από τους αρχηγούς κρατών η «Ατζέντα 2030» που καθιερώνει τους 17 στόχους προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης (Sustainable Development Goals ή απλά SDGs).
Τα τελευταία χρόνια πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης υιοθετώντας αντίστοιχες πρακτικές. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της έρευνας που διεξήγαγε το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας (ΔΠΕ) για τις εκθέσεις βιωσιμότητας 50 ελληνικών επιχειρήσεων.
Αποτελέσματα ανά κλάδο
- Οι παραγωγικές εταιρείες του δείγματος εφάρμοσαν προγράμματα βιώσιμης ανάπτυξης, όπως είναι ο έλεγχος της κατανάλωσης νερού (τοποθετώντας ειδικές βαλβίδες αυτόματης διακοπής ροής για τη μείωση του), η τροποποίηση της παραγωγικής διαδικασίας για αποτελεσματικότερη χρήση φυσικών πόρων, καθώς και η χρήση ανακυκλωμένων ή ανακυκλώσιμων υλικών. Επίσης, προώθησαν την ανακύκλωση στους χώρους εργασίας με τοποθέτηση ειδικών κάδων συγκέντρωσης χαρτιού, μπαταριών, αλουμινίου κ.λπ. Ειδικότερα, οι εταιρείες παραγωγής τροφίμων ανέφεραν ότι παράγουν και διανέμουν προϊόντα χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες τεχνολογίες και εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής ποσότητας η οποία καταναλώνεται ανά κιλό προϊόντος, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) όπου είναι οικονομικά εφικτό, καθώς και τη μείωση των εκπομπών αερίων. Δράσεις για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι η μείωση του βάρους και του όγκου των υλικών, η χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και η υποστήριξη πρωτοβουλιών για ανακύκλωση ή παραγωγή ενέργειας από χρησιμοποιημένα υλικά συσκευασίας.
- Οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών ξεχωρίζουν αισθητά από τους υπόλοιπους κλάδους για τις δράσεις τους. Υποστηρίζουν άτομα με ειδικές ανάγκες (με προβλήματα ακοής και οικογένειες με αναπτυξιακές και ψυχοσωματικές διαταραχές), προσφέροντας χορηγίες και προγράμματα επικοινωνίας σε μειωμένες τιμές, ενώ παρέχουν επιδοτούμενα προγράμματα υποτροφιών σε φοιτητές.
- Ο τραπεζικός τομέας εφαρμόζει προγράμματα στήριξης εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και αθλητικών πρωτοβουλιών, προσφέροντας χορηγίες προς τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και σε κοινωφελείς μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Συγκεκριμένα, υιοθετούν σταδιακά μια συστηματική και στρατηγική προσέγγιση σχετικά με τη διαχείριση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον τους. Με αυτού του είδους τις δράσεις μπορούν να αυξήσουν την ποιοτική και την ποσοτική απόδοσή τους μέσα από πρακτικές οι οποίες είναι σε θέση να ικανοποιήσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
- Οι εταιρείες του ενεργειακού κλάδου στοχεύουν στη συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών τους και στην προστασία των φυσικών πόρων, ενσωματώνοντας νέες περιβαλλοντικές τεχνολογίες, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, οι περισσότερες από τις συμμετάσχουσες δήλωσαν πως εφαρμόζουν δράσεις όπως είναι η κατασκευή νέων μονάδων όπου ενσωματώνονται σύγχρονες τεχνολογίες και βέλτιστες τεχνικές, η απόσυρση των παλαιών και μη αποδοτικών μονάδων παραγωγής και τα έργα αναβάθμισης των αυτόνομων και τοπικών σταθμών παραγωγής των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Επιπλέον επενδύουν στην ανάπτυξη των ΑΠΕ, δημιουργώντας βιώσιμες, φιλοπεριβαλλοντικές μορφές παραγωγής ενέργειας. Παράλληλα εστιάζουν στην έρευνα και στην ανάπτυξη νέων βιώσιμων τεχνολογιών, με σκοπό την αύξηση της αποδοτικότητας της παραγωγής.
Υγιές περιβάλλον για κοινωνική ευημερία
Σκοπός της έκθεσης βιωσιμότητας που δημοσιεύει μια επιχείρηση, είναι να παρουσιάσει τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις των καθημερινών δραστηριοτήτων της.
Ως βασικό συμπέρασμα της έρευνας του ΔΠΕ προκύπτει η συνεχώς αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της ποιότητας ζωής του πολίτη.
Όσον αφορά τη συμβολή των ελληνικών επιχειρήσεων στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, διαπιστώνεται σημαντική ευαισθητοποίηση σε θέματα κλιματικής αλλαγής, βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης.
Ενδεικτικά, και οι 50 εκθέσεις που μελετήθηκαν κάνουν αναφορά στους στόχους 8 («αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη») και 13 («δράση για το κλίμα») της «Ατζέντας 2030». Σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων (49 από τις 50 εκθέσεις) ασχολείται με το στόχο 12 για «υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή» και το στόχο 4 για «ποιοτική εκπαίδευση» (46 από τις 50 εκθέσεις).
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα διεξήχθη το Σεπτέμβριο – Οκτώβριο του 2020 από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Κυκλικής Οικονομίας, το οποίο εδρεύει στο τμήμα Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας. Βασίστηκε στην ανάλυση των εκθέσεων βιωσιμότητας που δημοσίευσαν 50 επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Η ερευνητική ομάδα επιχείρησε να διερευνήσει το βαθμό συμβολής των επιχειρήσεων στους 17 αναπτυξιακούς στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και το επίπεδο της εταιρικής υπευθυνότητάς τους ως προς τη θεωρία της τριπλής κατώτατης γραμμής (περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία).
