ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ CROSS DOCKING, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ.
ʼρθρο του Ηλία Στυλ. Κακατσάκη*
Το κρίσιμο που πρέπει να γίνει συνείδηση όλων είναι ότι οι ξένοι που χρησιμοποιούν τον όρο «Cross Docking», ασκούν τις ίδιες δράσεις, με τα ίδια μέσα και τα γνωστά μας πρόσωπα της μεταφοράς και της αποθήκευσης, όπως ακριβώς ενεργούμε και εμείς. Αυτό σημαίνει ότι συνάπτονται προς τούτο συμβάσεις, σε εκτέλεση των οποίων εκτελούνται και στη χώρα μας διαδικασίες και δράσεις «Cross Docking». Οι αρμόδιες αρχές και οι Έλληνες τεχνοκράτες τούς έχουν δώσει ήδη ένα επίσημο ελληνικό όνομα.
Τι είναι το «Cross Docking»;
Όταν μια αποστολή φτάνει σε έναν οποιονδήποτε αποθηκευτικό χώρο, ακολουθεί πάντα η διαδικασία παραλαβής και λογιστικής καταχώρησης της σχετικής εγγραφής για την εισαγωγή του είδους στη θέση που ταξινομήθηκε. Κάθε άλλη διαχείριση του είδους προξενεί οργανωτική ανωμαλία ή φορολογική παράβαση, γιατί διακόπτεται η αλληλουχία των δράσεων και των συμβάσεων με βάση τις οποίες διακινούνταν το είδος αυτό, για να φτάσει μέχρι τη συγκεκριμένη αποθήκη προορισμού.
Το πρόβλημα διογκώνεται πολύ περισσότερο όταν οι αφίξεις είναι συνεχείς και οι ποσότητες φορτίων μεγάλες, ή σε παρατεταμένη διάρκεια παραμονής στο χώρο της αποθήκης. Είναι προφανές ότι η ελληνική αγορά της μεταφοράς αξιών και φορτίων γνώριζε, αντιμετώπιζε και έδινε λύσεις στα αντίστοιχα προβλήματα.
Στην χώρα μας το πρόβλημα λυνόταν διαχρονικά με τη διαδικασία της «εναπόθεσης» του είδους στο χώρο. «Εναπόθεση», λοιπόν, είναι η εκφόρτωση ενός είδους για διαφόρους λόγους (π.χ. εμπορικούς, βάρους, όγκου, επικινδυνότητας, οσμών κλπ.) σε ένα χώρο ο οποίος δεν αποτελεί μέρος της λογιστικά οργανωμένης αποθήκης.
Η διαχείριση αυτή καθιστά αδύνατη την καταχώρηση εγγραφής και την ανεύρεση του είδους από το λογαριασμό του και την απεικόνισή του στο υφιστάμενο λογιστικό σχέδιο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Σε αντίθεση με την οργανωμένη αποθήκη, στην οποία το είδος απεικονίζεται λογιστικά, μια ανοργάνωτη αποθήκη λειτουργεί με βάση τους «στίχους» και τα «Coli» ή «κόλα».
Ο χώρος εναπόθεσης ονομάζεται «ανοργάνωτη αποθήκη». Σε αυτήν καταχωρείται η κίνηση των ειδών, για να γνωρίζει ο λογιστής και ο διαχειριστής της αποθήκης μόνο την ύπαρξη της κάθε παρτίδας ή στίχου στην αποθήκη. Δεν υπάρχει όμως η δυνατότητα να εντοπίζουν και τη θέση της στη γεωγραφία των αναλυτικών λογαριασμών των ειδών του λογιστικού σχεδίου στον υπολογιστή της αποθήκης αυτής.
Στην ανοργάνωτη αποθήκη περιγράφεται δηλαδή η εξωτερική συσκευασία, η οποία ονομάζεται και «συσκευασία μεταφοράς». Αντίθετα, στην οργανωμένη αποθήκη περιγράφεται κατά τα γνωστά στην καρτέλα του μηχανοργανωμένου λογιστηρίου ο κωδικός του κάθε είδους, η περιγραφή, οι ποσότητες, οι αξίες, το καθεστώς ΦΠΑ κλπ.
Για να εντοπιστεί επομένως εντός της ανοργάνωτης αποθήκης η θέση του είδους, πρέπει να περιφερθεί κάποιος στον στεγασμένο ή υπαίθριο χώρο της και να το αναγνωρίσει από τα σημεία που φέρουν οι παρτίδες, από μία καρτέλα που έχει δεθεί επάνω τους, από μια επικολλημένη ετικέτα κλπ. Ο χώρος εναπόθεσης αποτελεί ένα ενιαίο φυσικό και χωροταξικά κατασκευαστικό συγκρότημα, με το χώρο της οργανωμένης αποθήκης.
Λογιστικά όμως πρόκειται για διαφορετικούς λογαριασμούς ταξινόμησης των ειδών και χωριστούς αποθηκευτικούς χώρους. Π.χ. οργανωμένη αποθήκη «Νο1 με θέσεις και ράφια», ανοργάνωτη αποθήκη «Νο2 επί εδάφους στο υπόστεγο», ή «Νο3 σκόρπια στην αλάνα», ή «Νο4 οργανωμένη αποθήκη ψυγείο» κ.λπ.
Στο cross docking ο χώρος εναπόθεσης αποτελεί ένα ενιαίο φυσικό και χωροταξικά κατασκευαστικό συγκρότημα με το χώρο της οργανωμένης αποθήκης. Λογιστικά όμως πρόκειται για διαφορετικούς λογαριασμούς ταξινόμησης των ειδών και χωριστούς αποθηκευτικούς χώρους.
Το καθεστώς λειτουργίας
Σε ό,τι αφορά το καθεστώς λειτουργίας της ανοργάνωτης αποθήκης, στις συμβατικές σχέσεις των εμπλεκομένων προσώπων στην εναπόθεση, στο χρόνο παραμονής στην αποθήκη ή στο λόγο και στην αιτία που διακινείται το είδος αυτό, μπορείτε να δείτε περισσότερο στο Κακατσάκης (2013). Ένα είναι βέβαιο: ότι και το φορτίο που εναποτίθεται διακινείται με βάση μια σύμβαση πώλησης και έργου (μεταφοράς) και είναι στη διαταγή ενός εκ των προσώπων της μεταφοράς, δηλαδή του αποστολέα του παραλήπτη, του εντολέα, του αποθηκευτή κλπ.
Τη στιγμή εκείνη της παραλαβής ολοκληρώνεται η αυτοτελής δράση που μεταφέρθηκε το φορτίο στην αποθήκη και αρχίζει να ασκείται από νέα πρόσωπα της μεταφοράς –ή από τα ίδια πρόσωπα που το μετέφεραν στην αποθήκη– η σύμβαση και η αυτοτελής δράση της εναπόθεσης. ʼρα, με βάση τα παραπάνω «Cross Docking», είναι μια αυτοτελής δράση της μεταφοράς αξιών και φορτίων και αναφέρεται στη διαδικασία παραλαβής, εναπόθεσης και παραμονής ενός είδους σε μια ανοργάνωτη αποθήκη.
Πλέον αυτών, ο όρος «προσωρινή εναπόθεση» προβλέπεται για αντίστοιχες περιπτώσεις και στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα, που ισχύει από το 1918, την εποχή του… αγωγιάτη. Επιπλέον, και οι φορολογικές ρυθμίσεις προβλέπουν ήδη με την Α.Υ.Ο 1041614/4.4.1995 την υποχρέωση τηρήσεως από τους Διαμεταφορείς βιβλίου «προσωρινής εναπόθεσης» για τις αποστολές που προέρχονται από την Ε.Ε., και τις φυλάσσουν προσωρινά σε δικούς τους αποθηκευτικούς χώρους, στη διαταγή των εντολέων τους.
Η φύλαξη των αποστολών καταχωρείται ως «φορτία και συσκευασίες μεταφοράς», και όχι λογιστικά ως κωδικοί ειδών, ποσότητες και αξίες. Αν δεν καλύφθηκε η έννοια Cross Docking με τον παραπάνω ορισμό της ορολογίας της μεταφοράς, δηλαδή ως «εναπόθεση σε ανοργάνωτη αποθήκη», ή με τη χρήση του όρου «εναπόθεση», από το ελληνικό τελωνείο και τις φορολογικές αρχές, υπάρχει και…
Tο σημαντικό με το Cross Docking είναι να εξεταστεί από την πλευρά της λογιστικής αν η σύμβαση μεταξύ της αποθηκευτικής επιχείρησης και του πελάτη προβλέπει την ταξινόμηση του είδους με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοση τιμολόγιου πώλησης από το πρόγραμμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή του κυρίου του εμπορεύματος.
Νομική πλευρά
…Το αστικό δίκαιο που χρησιμοποιεί τον όρο «παρακαταθήκη». Στην περίπτωση αυτή η αποθήκευση είναι ενδεχόμενο να γίνει σε μια ιδιωτική, οργανωμένη ή και ανοργάνωτη αποθήκη. Πρόκειται στην πράξη για σύμβαση φύλαξης πραγμάτων, τα οποία παραδίδει προς φύλαξη ο παρακαταθέτης (κύριος του είδους) στο θεματοφύλακα (τον αποθηκευτή). Διευκρινίζουμε ότι στο «Κακατσάκης» (2013) προσεγγίζεται η μεταφορά μεταξύ άλλων κι από νομικής πλευράς.
Ο Κοινοτικός Τελωνειακός Κώδικας προβλέπει μεταξύ άλλων στο άρθρο 14θ, όπως ισχύει σήμερα, ότι όποιος διακινεί εμπορεύματα με ένα καθεστώς κοινοτικής διαμετακόμισης οφείλει: «α) να διατηρεί σύστημα λογιστικής σύμφωνα με τις γενικά αποδεκτές αρχές της λογιστικής και β) να επιτρέπει στην τελωνειακή αρχή την φυσική ή ηλεκτρονική πρόσβαση στις τελωνειακές και, κατά περίπτωση, στις μεταφορικές καταχωρήσεις».
Είναι αυτονόητο ότι ο κοινοτικός τελωνειακός κώδικας με τον όρο «μεταφορικές καταχωρήσεις» εννοεί τις καταχωρήσεις με βάση τα Coli ή κόλα, δηλαδή τη συσκευασία μεταφοράς και όχι βέβαια το είδος, την αξία, το καθεστώς ΦΠΑ κλπ. Τα στοιχεία δηλαδή που είναι απαραίτητα για τη λογιστική αποθήκης της ΕΒΕ, δεν καταχωρούνται ούτε δηλώνονται στα έγγραφα μεταφοράς.
Το τελωνείο ή η Δ.Ο.Υ. έχει όμως πλήρη εικόνα για το μεταφερόμενο είδος, την αξία, τον πωλητή, τον αγοραστή κλπ, διότι τα έγγραφα μεταφοράς συνοδεύονται –κατά κανόνα– από το τιμολόγιο πώλησης ή το δελτίο αποστολής.
Για μια επιπλέον σύγκριση, πρέπει ο ενδιαφερόμενος να λάβει υπόψη για την κατανόηση του «Cross Docking» και τον όρο του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα «τελωνειακή αποταμίευση». Σύμφωνα με το συγκεκριμένο ορισμό, «πρόκειται για μια αποθήκη που την έχει εγκρίνει το τελωνείο, στην οποία μπορούν να αποθηκευτούν εμπορεύματα υπό ορισμένους όρους».
Αυτό σημαίνει ότι η λογιστική οργάνωση της αποθήκης εγκρίνεται από το τελωνείο, το οποίο απαιτεί… «να διαθέτει η επιχείρηση διοικητική οργάνωση κατάλληλη για τη διαχείριση της διακίνησης των εμπορευμάτων, καθώς και εσωτερικούς ελέγχους με τους οποίους μπορούν να ανιχνεύονται οι τυχόν παράνομες ή παράτυπες συναλλαγές».
Ανεξάρτητα από τον ορισμό μας και από τις παραπάνω εναλλακτικές προτάσεις για την κατανόηση του «Cross Docking» ή άλλων ειδικών περιπτώσεων αποθήκευσης, το σημαντικό είναι να εξεταστεί από την πλευρά της λογιστικής αν η σύμβαση μεταξύ της αποθηκευτικής επιχείρησης και του πελάτη προβλέπει την ταξινόμηση του είδους με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοση τιμολόγιου πώλησης από το πρόγραμμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή του κυρίου του εμπορεύματος.
Όταν ο υπολογιστής της αποθήκης έχει καταχωρημένο το είδος ως στίχο και κόλα σε ένα χώρο, δεν έχει τη δυνατότητα να εκδώσει τιμολόγιο πώλησης, να συνάψει δηλαδή σύμβαση πώλησης. Αν, αντίθετα, είναι καταχωρημένο με κωδικό είδους, ποσότητα, αξία και καθεστώς ΦΠΑ, τότε υπάρχει οργανωτικά η δυνατότητα να εκδοθεί με τη χρήση του υπολογιστή κι ένα τιμολόγιο πώλησης.
Αυτό σημαίνει ότι έχει συναφθεί και η αντίστοιχη σύμβαση πώλησης και έχει καταχωρηθεί αυτόματα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και η λογιστική εγγραφή που απορρέει από την έκδοση του τιμολογίου πώλησης. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται πλέον για την οργανωμένη αποθήκη.
Είναι αυτονόητο ότι ο υπολογιστής που εκδίδει τιμολόγιο πώλησης στη χρέωση του αγοραστή είναι αυτός της ΕΒΕ – κυρίου του εμπορεύματος, άσχετα με τη λογιστική τεχνική που εκδίδεται και καταχωρείται το τιμολόγιο, ή τον αποθηκευτικό χώρο που βρίσκεται το είδος. Δηλαδή μέσω διαδικτύου, με τερματικό της ΕΒΕ στο χώρο, με αναγγελία των στοιχείων από την αποθήκη στην ΕΒΕ κλπ.
Το βέβαιο είναι ότι δεν είναι δυνατή η έκδοση και η εκτύπωση ενός τιμολογίου μέσω υπολογιστή από την ΕΒΕ αν το είδος βρίσκεται σε ανοργάνωτη αποθήκη. Ο λόγος είναι ότι δεν «ανιχνεύεται» το είδος και ο κωδικός κίνησης στο λογιστικό σχέδιο της ΕΒΕ, για να την αναγνωρίσει το πρόγραμμα του υπολογιστή.
* Ο Ηλίας Στυλ. Κακατσάκης είναι λογιστής – κοστολόγος μεταφοράς κι εργάζεται σε μεταφορική εταιρεία. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και έχει λάβει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας από το ίδιο Πανεπιστήμιο.
