Η τεχνολογική πρόοδος της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης έχει καταστήσει δυνατή την εντατική ενσωμάτωση νέων συστημάτων στον τομέα των Logistics και της εφοδιαστικής αλυσίδας, προωθώντας την αποδοτικότητα (efficiency) και το βαθμό ανταπόκρισης (responsiveness) στις διαδικασίες παραγωγής, αποθήκευσης και διανομής.
Άρθρο του κ. Θωμά Δασακλή, επίκουρου καθηγητή στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (έντυπο τεύχος Οκτωβρίου 2023).
Τα επιτεύγματα της Βιομηχανίας 4.0 διευκολύνουν την αντιμετώπιση των σύνθετων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι εφοδιαστικές αλυσίδες (και κυρίως οι παγκοσμιοποιημένες), ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν αυξημένη ευελιξία και αποδοτικότητα στις απαιτήσεις του σύγχρονου εμπορίου, και ειδικά στο ηλεκτρονικό εμπόριο και στα τελευταία στάδια της διανομής (last mile distribution). Η υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών παρέχει σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης της ακρίβειας, της ταχύτητας και της ευελιξίας, επιτρέποντας την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων και την ελαχιστοποίηση του λειτουργικού κόστους κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Στο πλαίσιο αυτό, τα ρομποτικά συστήματα και οι αυτοματισμοί ενσωματώνονται σε ευρύτερα δίκτυα, δημιουργώντας μια ενιαία και διασυνδεδεμένη υποδομή από κυβερνοφυσικά συστήματα (cyber-physical system), τα οποία γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ του ψηφιακού και του φυσικού κόσμου. Αυτή η διασυνδεσιμότητα ενισχύει την αυτοματοποίηση και την ολοκλήρωση των λειτουργιών Logistics (όπως είναι η διαχείριση αποθεμάτων, η μεταφορά και η αποθήκευση), ενώ παράλληλα παρέχει προηγμένες δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Τα κύρια συστήματα ρομποτικής και αυτοματισμών στον κλάδο της εφοδιαστικής είναι τα ακόλουθα:
- Αυτοματοποιημένα συστήματα αποθήκευσης και διανομής: Περιλαμβάνουν διάφορες ρομποτικές τεχνολογίες, όπως είναι τα αυτοματοποιημένα συστήματα αποθήκευσης και ανάκτησης, τα αυτοματοποιημένα οχήματα καθοδήγησης και τα ρομποτικά συστήματα συλλογής για τη βελτιστοποίηση της αποθήκευσης, της ανάκτησης και του χειρισμού των εμπορευμάτων. Για παράδειγμα, στα αποθηκευτικά κέντρα της Amazon χρησιμοποιούνται αυτοματοποιημένα οχήματα ρομπότ για να μεταφέρουν τα ράφια με τα προϊόντα στους εργαζόμενους που κάνουν τη συλλογή των παραγγελιών, μειώνοντας σημαντικά το χρόνο που απαιτείται για τη διεκπεραίωση μιας παραγγελίας. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της διανομής των προϊόντων, όπου η Amazon κάνει χρήση drone ή και αυτόνομων ρομπότ σχεδιασμένων να πραγματοποιούν παραδόσεις την ίδια μέρα κατά τη φάση των τελευταίων σταδίων διανομής.
- Συστήματα έξυπνης διαλογής: Σε αυτά ενσωματώνονται αυτοματισμοί και προηγμένη ρομποτική, με σκοπό να βελτιώσουν τη διαδικασία διαλογής. Εταιρείες όπως η FedEx έχουν χρησιμοποιήσει συστήματα έξυπνης διαλογής για να αυξήσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την ακρίβεια στη διαλογή δεμάτων. Εξοπλισμένα με εξελιγμένους αισθητήρες και αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, τα έξυπνα ρομπότ ταξινομούν αυτόνομα τα δέματα, μειώνοντας το χειροκίνητο χειρισμό και τα ανθρώπινα λάθη. Ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών διαλογής είναι απαραίτητος για τις αυξανόμενες απαιτήσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου και για τη διασφάλιση της έγκαιρης παράδοσης, με σκοπό την περαιτέρω ικανοποίηση των πελατών.
- Προληπτική συντήρηση: Αξιοποιεί προηγμένα συστήματα παρακολούθησης και ανάλυσης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, για την πρόβλεψη δυσλειτουργιών του εξοπλισμού πριν από την εμφάνιση προβλημάτων. Επιτρέπει έτσι την έγκαιρη συντήρηση, μειώνοντας τις απροσδόκητες λειτουργικές διακοπές. Αυτή η προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή και αδιάλειπτη λειτουργία της εφοδιαστική, όπου η αξιοπιστία του εξοπλισμού επηρεάζει άμεσα την έγκαιρη παράδοση των αγαθών. Tην τεχνολογία προληπτικής συντήρησης εφαρμόζει, για παράδειγμα, η DHL, για να ελαχιστοποιήσει τις διακοπές λειτουργίας και να διατηρήσει την ομαλότητα στις ροές της.
- Συστήματα συνεργασίας ανθρώπου – ρομπότ: Η συνεργασία ανθρώπου – ρομπότ στα Logistics αυξάνει την παραγωγικότητα και την ασφάλεια. Για παράδειγμα, η χρήση συνεργατικών ρομπότ ή cobot από την BMW ενίσχυσε τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και την ασφάλεια των εργασιών εφοδιαστικής της εταιρείας. Τα cobot μπορούν να εργάζονται παράλληλα με τους ανθρώπους για να ολοκληρώνουν τις εργασίες τους πιο αποτελεσματικά, σχηματίζοντας μια αρμονική ομάδα ανθρώπων και ρομπότ. Επιπλέον, οι ρομποτικοί εξωσκελετοί βοηθούν τους εργαζόμενους να σηκώνουν με ευκολία βαριά αντικείμενα, μειώνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού.
- Αυτοματοποίηση ρομποτικών διαδικασιών: Αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αυτοματοποίηση των καθημερινών εργασιών στα Logistics, το οποίο βήμα ακολουθούν πολλές μεγάλες επιχειρήσεις όπως είναι η Walmart. Η γνωστή εταιρεία χρησιμοποίησε την αυτοματοποίηση των ρομποτικών εφαρμογών της για τη σύνδεση με διαδικτυακές εφαρμογές και για το χειρισμό δεδομένων, ώστε να εκσυγχρονίσει τις υλικοτεχνικές διαδικασίες της. Με την αυτοματοποίηση των επαναλαμβανόμενων εργασιών, οι ρομποτικές διαδικασίες απελευθερώνουν ανθρώπινους πόρους για πιο σύνθετες δραστηριότητες προστιθέμενης αξίας. Η τεχνολογία αυτή συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της επιχειρησιακής αποδοτικότητας, στη μείωση των σφαλμάτων και, τελικά, στην επίτευξη μιας πιο ευέλικτης εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω τεχνολογικές καινοτομίες συνδυάζονται με τεχνικές συλλογής και ανάλυσης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, εξασφαλίζοντας μια ακριβή, αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική λειτουργία στις διαδικασίες παραγωγής, αποθήκευσης και διανομής. Αξιοποιώντας τη δύναμη των δεδομένων, οι επιχειρήσεις Logistics μπορούν να βελτιώνουν συνεχώς τις διαδικασίες τους και την παροχή υπηρεσιών, ενώ προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις επιτυγχάνοντας τη λειτουργική αριστεία στον τομέα των Logistics.
Εύλογα συμπεραίνει κανείς ότι οι αυτοματισμοί και τα ρομποτικά συστήματα αναδεικνύονται σε ζωτικά στοιχεία για την καινοτομία, την εξοικονόμηση χρόνου, την αύξηση της αποδοτικότητας, τη μείωση του κόστους και, συνεπώς, τη βελτίωση της ευελιξίας και του βαθμού ανταπόκρισης στον τομέα των Logistics. Η συνεχής εξέλιξη των τεχνολογιών αυτών υπόσχεται ακόμη περισσότερα στο μέλλον, καθώς οι επιχειρήσεις αναζητούν νέους τρόπους για να ενισχύσουν την αποδοτικότητα, να μειώσουν το κόστος και να βελτιώσουν την εξυπηρέτηση των πελατών στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης και ανταγωνιστικής αγοράς.
