«Η κλιματική κατάρρευση έχει αρχίσει» δήλωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, σε μία ομολογουμένως αρκετά δυσοίωνη πρόβλεψη που τεκμηριώνεται από δραματικά γεγονότα παγκοσμίως.
Άρθρο του κ. Σπύρου Ροδόπουλου, Chief Communication Officer της YESAdvisory (έντυπο τεύχος Σεπτεμβρίου 2023).
Οι φυσικές καταστροφές αποτελούν πλέον ζήτημα πρώτης γραμμής, σε έναν κόσμο ο οποίος δοκιμάζεται καθημερινά από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και από τη μεγέθυνση αυτών εξαιτίας της ανεπάρκειας υποδομών και μέσων πρόληψης και αντιμετώπισης σε πολλές χώρες του πλανήτη.
Πρόσφατα, η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Copernicus γνωστοποίησε ότι το έτος 2023 πρόκειται να σπάσει το ρεκόρ ως το θερμότερο έτος στα παγκόσμια καταγεγραμμένα ιστορικά στοιχεία. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ότι ειδικά η περιοχή της Ευρώπης θερμαίνεται με διπλάσια ταχύτητα σε σχέση με τις υπόλοιπες ηπείρους. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι έως τώρα πυρκαγιές στην Ευρώπη έχουν αφήσει στην ατμόσφαιρα αποτύπωμα 20 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα.
Η κλιματική αλλαγή δεν έχει επιπτώσεις μόνο στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και στη στάθμη των θαλάσσιων υδάτων. Ευθύνεται εξίσου για τις έντονες παθογένειες που εκδηλώνονται με την εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως είναι οι mega πυρκαγιές, οι πλημμύρες, οι τυφώνες, οι κυκλώνες και η ξηρασία, φαινόμενα που εντείνουν την περιβαλλοντική μετανάστευση σε διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Το project management είναι ένας τομέας ο οποίος θεωρείται από τους πλέον αποτελεσματικούς για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών φαινομένων, γιατί μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην πρόληψη, στην προετοιμασία, στην αντίδραση και στην ανάκαμψη από τις φυσικές καταστροφές.
Πολιτική πρόληψης
Με ένα σύγχρονο, επικαιροποιημένο και έξυπνο πλάνο διαχείρισης έργου, οι φυσικές καταστροφές μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα, προκαλώντας τη χαμηλότερη δυνατή ζημιά. Καταρχάς, μέσω των προγραμμάτων project management, η αξιολόγηση του κινδύνου ακραίων καιρικών φαινομένων γίνεται ευκολότερη.
Οι φορείς που ασχολούνται με την προληπτική παρατήρηση των φυσικών καταστροφών μπορούν να αξιολογήσουν τυχόν κινδύνους σε συγκεκριμένες περιοχές, εντοπίζοντας με ακρίβεια τα σημεία που κινδυνεύουν από μια κλιματική διαταραχή. Αυτή η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει την αξιολόγηση των ευπαθειών μιας πόλης, όπως είναι τυχόν αδυναμίες στην υποδομή, στην προσβασιμότητα ή ακόμη και στην επικινδυνότητα που μπορεί να έχει μία περιοχή λόγω της γεωγραφικής θέσης της.
Με αυτές τις πληροφορίες, οι φορείς μπορούν να προετοιμάσουν πλάνα αντιμετώπισης καταστροφών, όπως είναι οι εκκενώσεις οικισμών. Εκτός όμως από τις εκκενώσεις, οι οποίες δεν είναι παρά ένα μέρος ενός σωστού πλάνου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, οι φορείς μπορούν να σχεδιάσουν πρωτόκολλα επικοινωνίας. Η αποτελεσματική ενημέρωση και η διαρκής επικοινωνία μεταξύ των ομάδων ανταπόκρισης μέσα από λειτουργικά και σύγχρονα κανάλια είναι ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια ενός έντονου φαινομένου και των καταστροφικών συνεπειών του.
Εφοδιασμός και αποζημιώσεις
Επιπρόσθετα, το project management μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για την αποτελεσματική διάθεση των πόρων στον πληττόμενο πληθυσμό, δηλαδή στον εφοδιασμό του και στην άρτια και άμεση διανομή βασικών ειδών πρώτης ανάγκης.
Είναι πολύ σημαντικό ότι μέσω του project management οι ειδικοί και οι φορείς της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν πλήρη εικόνα από τις προσπάθειες που κάνουν οι ομάδες ανταπόκρισης κατά τη διάρκεια μιας φυσικής καταστροφής. Το γεγονός αυτό προσφέρει επίσης το πλεονέκτημα της άμεσης αναπροσαρμογής της στρατηγικής, ανάλογα με τις εξελίξεις της όποιας κατάστασης.
Μετά από μία φυσική καταστροφή, οι πρώτες συζητήσεις που είθισται να γίνονται αφορούν τον οικονομικό αντίκτυπο, καθώς και τα προληπτικά έργα τα οποία δεν είχαν πραγματοποιηθεί για να προστατέψουν τις πληγείσες περιοχές. Η πρόληψη και η οικονομική βοήθεια του πληθυσμού μετά από μία καταστροφή είναι κάτι που ανέκαθεν ασκεί σημαντικές πιέσεις στους προϋπολογισμούς των κρατών. Με τη βοήθεια του project management οι διαχειριστές των έργων μπορούν να διασφαλίσουν την αποτελεσματική κατανομή των κονδυλίων, ανάλογα με τις ανάγκες ανάκαμψης κάθε πληγείσας περιοχής.
Τέλος, η διατήρηση αρχείων για όλες τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μιας φυσικής καταστροφής, όσο και κατά την επόμενη μέρα, είναι ουσιώδης για την ανάλυση μετά την καταστροφή. Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να καταγραφούν τυχόν λάθη ή ελλείψεις, ούτως ώστε οι αρμόδιοι να μπορέσουν να παρέμβουν ουσιαστικά.
Συνοψίζοντας, το project management αποτελεί ένα πανίσχυρο εργαλείο στην αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων. Με τη σωστή εφαρμογή του μπορούμε να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας απέναντι στις φυσικές καταστροφές και να προσφέρουμε γρήγορη και συντονισμένη απόκριση σε κρίσιμες στιγμές, όταν κινδυνεύουν ζωές, περιουσίες και, φυσικά, το περιβάλλον.
Πολύ νωπό παράδειγμα αυτής της ανάγκης αποτελεί δυστυχώς η Ελλάδα, όπου φέτος καταγράφτηκε η μεγαλύτερη έκταση καμένης γης στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο, ενώ ακόμα δεν έχουν υπολογιστεί συνολικά οι πολλαπλές και πολυεπίπεδες επιπτώσεις από τις πρωτοφανούς έκτασης και έντασης πλημμύρες στο θεσσαλικό κάμπο.
