Η υγειονομική κρίση πυροδοτεί αλλαγές στα καταναλωτικά πρότυπα και ωθεί στον επαναπροσδιορισμό του τρόπου λειτουργίας των επιχειρήσεων, με έμφαση στην ανθεκτικότητα, στη διαρκή διασύνδεση με πελάτες και προμηθευτές και στην άμεση ανταπόκριση σε απρόοπτα συμβάντα.
Άρθρο του κ. Χρήστου Βασιλάκου, associate advisor στον τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Δικτύων & Περιφερειακής Πολιτικής του ΣΕΒ (έντυπο τεύχος Φεβρουαρίου 2022).
«Τύχη είναι αυτό που συμβαίνει όταν η προετοιμασία συναντά την ευκαιρία» (Σενέκας).
Οι εγχώριες επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν καινοφανείς προκλήσεις και να εργαστούν συστηματικά με στόχο τη δραστική μείωση των χρόνων παράδοσης και την επίτευξη ευελιξίας στις παρεχόμενες υπηρεσίες διανομής, κυρίως στο λεγόμενο «τελευταίο μίλι».
Ταυτόχρονα, η πανδημία αποτελεί την αφετηρία για την καλύτερη οργάνωση του κυκλώματος των logistics, αλλά και για στροφή των επενδυτικών προγραμμάτων προς τους τομείς του ψηφιακού μετασχηματισμού και των νέων τεχνολογιών. Το γεγονός αυτό ανέδειξαν τα αποτελέσματα της 5ης πανελλήνιας έρευνας που διεξήγαγε η Ελληνική Εταιρεία Logistics (EEL), με θέμα: «Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και των μελλοντικών τάσεων στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ελλάδα».
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα της EEL, το 69% των επιχειρήσεων έχει θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα την υλοποίηση επενδύσεων για την προμήθεια πληροφοριακών συστημάτων και σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, με έμφαση στην αποθήκευση, στη διανομή, στον προγραμματισμό και στην πρόβλεψη της ζήτησης.
Ωστόσο, παρά τα θετικά βήματα των ελληνικών επιχειρήσεων, η απόσταση που πρέπει να διανύσει η Ελλάδα για να προσεγγίσει το μέσο όρο ψηφιοποίησης της Ευρώπης παραμένει ακόμη σημαντική. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η χώρα μας κατατάσσεται συνολικά στην 24η θέση (μεταξύ των 27) της Ευρώπης ως προς το βαθμό ψηφιακής ωριμότητας των επιχειρήσεων.
Διαπιστώνεται ότι απαιτείται βελτίωση των επιδόσεων σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η διασύνδεση με συνεργάτες (24η θέση), η χρήση υπολογιστικού νέφους (27η θέση) και η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού εμπορίου (26η θέση). Ακόμη και σε θεματικές περιοχές όπως είναι αυτή της χρήσης των big data analytics, η οποία έχει ικανοποιητική κατάταξη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εμφανίζονται περιθώρια μεγαλύτερης στρατηγικής ενσωμάτωσης στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων.
Η σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς ρυθμούς ανάπτυξης επιβάλλει την ενίσχυση της επενδυτικής κινητοποίησης σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού και την εξασφάλιση απρόσκοπτης και με ευνοϊκούς όρους πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με σχετική έρευνα του «Σφυγμού του Επιχειρείν» (από τον ΣΕΒ), η δυσχέρεια εξασφάλισης πόρων αναδεικνύεται ως το μεγαλύτερο εμπόδιο, με ποσοστό 32,4%, όσον αφορά τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Προς την κατεύθυνση γεφύρωσης του υφιστάμενου επενδυτικού κενού αναμένεται να συνδράμει αποφασιστικά το επίκαιρο πλέγμα χρηματοδοτικών εργαλείων που περιλαμβάνει το νέο αναπτυξιακό νόμο, το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Ειδικότερα, ο ν. 4887/2022 (αναπτυξιακός νόμος «Ελλάδα – Ισχυρή ανάπτυξη») παρέχει τη δυνατότητα ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων για τις συμβατικές ανάγκες των επιχειρήσεων 3PL σε κτιριακές υποδομές, καθώς και σε παραγωγικά και πληροφοριακά συστήματα, στο πλαίσιο του εξειδικευμένου καθεστώτος υπό το γενικό τίτλο «Μεταποίηση – Εφοδιαστική αλυσίδα». Παράλληλα, προβλέπεται ειδικό καθεστώς ενίσχυσης των επιχειρήσεων που επενδύουν σε σύνθετες δράσεις ψηφιακού και τεχνολογικού μετασχηματισμού, καθώς και στη χρήση τεχνολογιών της Βιομηχανίας 4.0.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνιστά επίσης μία σημαντική ευκαιρία χρηματοδότησης έργων ψηφιακού μετασχηματισμού για επιχειρήσεις από ένα μεγάλο εύρος παραγωγικών δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα, παρέχει στοχευμένα προγράμματα επιδότησης για τη βελτίωση της λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με νέες τεχνολογίες ηλεκτρονικών πληρωμών, ψηφιακού γραφείου, digital marketplace, κυβερνοασφάλειας κλπ., συνολικού προϋπολογισμού ύψους 375 εκατ. ευρώ.
Επίσης, με τη διάθεση δανειακών πόρων ύψους 12,7 δισ. ευρώ (με δυνατότητα εκταμίευσης έως τον Αύγουστο του 2026), το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πυροδοτεί ιδιωτικές επενδύσεις με πολλαπλασιαστικό όφελος για την εθνική οικονομία.
Τέλος, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021-2027, αναμένονται εξίσου σημαντικές δράσεις για την ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων με καινοτομικές τεχνολογίες. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μαζί με την πράσινη μετάβαση, αναμένεται να αποτελέσουν τους βασικούς στρατηγικούς άξονες για την επόμενη προγραμματική περίοδο, παρέχοντας την ευκαιρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να επαναπροσδιορίσουν τον ψηφιακό προσανατολισμό τους και το οικολογικό τους αποτύπωμα.
Ευνοϊκό περιβάλλον
Ενδεικτικά, επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο ευρύτερο οικοσύστημα της εφοδιαστικής αλυσίδας, αξιοποιώντας τα εργαλεία που προσφέρουν ο νέος αναπτυξιακός νόμος, το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ 2021-2027, μπορούν να χρηματοδοτήσουν εφαρμογές αναδυόμενων τεχνολογιών (όπως είναι το Internet of Things, η ρομποτική – αυτοματοποίηση, η τρισδιάστατη εκτύπωση και η τεχνητή νοημοσύνη) για αυτοματοποίηση παραγωγής, για πληροφοριακά συστήματα και υποδομές ηλεκτρονικής τιμολόγησης και διασύνδεσης με προμηθευτές / πελάτες, καθώς και για πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, ανάλυσης δεδομένων, κυβερνοασφάλειας κλπ.
Το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται ένα ευνοϊκότερο χρηματοδοτικό περιβάλλον για τις παραγωγικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων εφοδιαστικής. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία όμως δεν μπορούν να είναι η «μαγική συνταγή» για την εξάλειψη της ψηφιακής υστέρησης. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να καταρτίσουν μία συνεκτική στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού, η οποία θα υποστηρίζεται από κουλτούρα φιλική προς την αλλαγή και την καινοτομία, ενώ παράλληλα θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για το ανθρώπινο δυναμικό.
