ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ RFID

ʼρθρο των Αγγελικής Καραγιαννάκη και Κατερίνας Πραματάρη Εργαστήριο ELTRUN, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας

H διαδικασία δημιουργίας αξίας μέσω της τεχνολογίας RFID είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Σε επίπεδο κιβωτίου ή παλέτας, τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς. Εμπειρικές μελέτες αναφέρουν αντιφατικά αποτελέσματα: ορισμένες μελέτες δεν υποδεικνύουν θετικά αποτελέσματα των RFID επενδύσεων, ενώ άλλες περιγράφουν μελέτες περίπτωσης που έκαναν παρόμοιες επενδύσεις σε RFID, οι οποίες όμως αποδείχθηκαν ιδιαιτέρως αποδοτικές. Τέτοιες διαφορές ως προς την απόδοση υποδηλώνουν ότι το ερώτημα του «αν υπάρχει απόσβεση» θα πρέπει να αντικατασταθεί από το «πότε και γιατί υπάρχει», δίνοντας έμφαση πέρα από την «κατά μέσο όρο» επίδραση του RFID και σε σημαντικούς παράγοντες απόφασης που μπορούν να επηρεάσουν τα οφέλη που αποκομίζονται.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζει μια μελέτη περίπτωσης που αναφέρεται στο κέντρο διανομής μίας από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανεμπορίου στην Ελλάδα όπου αποθηκεύονται ευρεία ποικιλία προϊόντων έως ότου ζητηθούν από τα καταστήματα λιανικής πώλησης. Κατά τη διάρκεια αυτής της μελέτης, αναγνωρίστηκαν σημαντικοί παράγοντες απόφασης που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία RFID επιδρά στον ανασχεδιασμό των διαδικασιών της αποθήκης. Με βάση αυτούς τους παράγοντες, σχεδιάστηκαν εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής του RFID, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το καθένα έχει τα δικά του οφέλη, καθώς και απαιτήσεις σε κόστος. Για την αξιολόγηση των εναλλακτικών, πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα με την ανάπτυξη ενός μοντέλου προσομοίωσης. Επειδή μια πλήρης λίστα των παραγόντων απόφασης είναι πολύ δύσκολο να εξεταστεί στο πλαίσιο μιας μελέτης περίπτωσης, επιλέχθηκαν δύο παράγοντες: το επίπεδο της επικόλλησης των ετικετών και η ευθύνη της νέας διαδικασίας επικόλλησης των ετικετών. Ανάλογα με το επίπεδο αυτών των παραγόντων, η επίδραση της τεχνολογίας RFID στην απόδοση των διαδικασιών μπορεί να ποικίλει σημαντικά. Όσον αφορά στα επίπεδα επικόλλησης των ετικετών, η έρευνα εξέτασε την περίπτωση επικόλλησης σε επίπεδο παλέτας και σε επίπεδο κιβωτίου, καθώς αυτά είναι τα επίπεδα στα οποία διατηρούνται τα αποθέματα στην συγκεκριμένη μελέτη. Όσον αφορά στα επίπεδα του δεύτερου παράγοντα της ευθύνης της νέας διαδικασίας επικόλλησης των ετικετών, μετά τη συζήτηση με τα στελέχη της επιχείρησης, διερευνήθηκαν τέσσερα: δύο ακραίες περιπτώσεις (η επικόλληση γίνεται εσωτερικά ή η επικόλληση γίνεται από όλους τους προμηθευτές), μια «συνηθισμένη/ δημοφιλής» περίπτωση (η επικόλληση γίνεται μόνο από τους μεγάλους προμηθευτές) και μία μικτή περίπτωση (από τους μεγάλους προμηθευτές και τα υπόλοιπα εσωτερικά).

Χρόνος και απόδοση

Για την αξιολόγηση των εναλλακτικών υλοποιήσεων, έπρεπε να επιλεγούν συγκεκριμένες μετρικές απόδοσης του συστήματος. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η εταιρεία ήθελε να εξετάσει κυρίως την επίδραση της τεχνολογίας RFID στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών με τη χρήση της τεχνικής της προσομοίωσης, επιλέχθηκαν ως δείκτες απόδοσης για τον έλεγχο των υποθέσεων η εξοικονόμηση χρόνου και η αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού. Ως αποτέλεσμα, οι στόχοι της έρευνας διαμορφώθηκαν ως εξής:

• να εξεταστεί αν η ενσωμάτωση της τεχνολογίας RFID στις διαδικασίες του κέντρου διανομής έχει θετική επίδραση στην απόδοση των διαδικασιών όσον αφορά στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού και την εξοικονόμηση χρόνου,
• επιπλέον να εξεταστεί αν η επίδραση αυτή ποικίλλει ανάλογα με τους δύο παράγοντες: του επιπέδου επικόλλησης των ετικετών και του κόμβου που έχει την ευθύνη της νέας διαδικασίας επικόλλησης των ετικετών.

Μοντέλο προσομοίωσης

Με βάση αυτούς τους στόχους, αναπτύχθηκε ένα μοντέλο προσομοίωσης. Η προσομοίωση αποτελεί την αναπαράσταση ενός συστήματος με στόχο τη μελέτη της συμπεριφοράς του και τη λήψη αποφάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας του, χωρίς την ανάγκη πειραματισμών στο ίδιο το πραγματικό σύστημα αλλά με τη βοήθεια ενός μοντέλου που απεικονίζεται σε κάποιο λογισμικό. Δίνει έτσι τη δυνατότητα πραγματοποίησης ελεγχόμενων πειραμάτων, τρέχοντας με διαφοροποιημένες τις παραμέτρους κάθε φορά ώστε να καθοριστεί η επίδραση διαφόρων παραγόντων της λειτουργίας του συστήματος στην απόδοσή του (“what-if…?” σενάρια). Είναι έπομένως ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για την αξιολόγηση αλλαγών από την υπάρχουσα κατάσταση (“AS-IS”) στη νέα κατάσταση (“TO-BE”), με αποτέλεσμα να υποστηρίζει το στρατηγικό ανασχεδιασμό των επιχειρηματικών διαδικασιών, βήμα απαραίτητο για την εισαγωγή μιας νέας τεχνολογίας.
Μετά από διεξοδική ανάλυση των αποτελεσμάτων η οποία περιελάμβανε την πραγματοποίηση των πειραμάτων στο λογισμικό προσομοίωσης (SIMUL8) και την στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων στο λογισμικό στατιστικής ανάλυσης (SPSS), η έρευνα αποδεικνύει ότι η ενσωμάτωση του RFID στις διαδικασίες μιας αποθήκης έχει θετική επίδραση στην απόδοση των διαδικασιών. Ειδικότερα, η αξιοποίηση των πόρων του συστήματος και οι χρόνοι εξυπηρέτησης και αναμονής στο σύστημα έχουν μειωθεί σημαντικά με την ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας. Πιο συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι , ανεξάρτητα από το επίπεδο επικόλλησης των ετικετών, οι ανασχεδιαμένες διαδικασίες μέσω RFID φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά στην απόδοση των διαδικασιών σε σχέση με την τρέχουσα κατάσταση (χωρίς RFID). Αντίστοιχα, ανεξαρτήτως του ποιος κόμβος έχει την ευθύνη της επικόλλησης των ετικετών, ακόμη και αν η ίδια η αποθήκη αποφασίσει να επιφορτωθεί τη νέα χρονοβόρα διαδικασία, οι ανασχεδιαμένες διαδικασίες μέσω RFID φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα

Επίδραση RFID

Αναφορικά με την εξέταση της επίδρασης της τεχνολογίας RFID, έγινε αρχικά σύγκριση της υπάρχουσας κατάστασης (χωρίς RFID) με κάθε ένα από τα σενάρια ανασχεδιασμού μέσω RFID. Περαιτέρω, έγινε σύγκριση μεταξύ των οκτώ πειραμάτων που δημιουργήθηκαν από τους δύο παράγοντες του επιπέδου των ετικετών και της ευθύνης επικόλλησης των ετικετών. Τα αποτελέσματα από τις πολλαπλές αυτές συγκρίσεις έδειξαν ότι υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ οποιουδήποτε ζεύγους των επιπέδων των δύο παραγόντων.
Πιο συγκεκριμένα:

• Με βάση το ποσοστό βελτίωσης από το υπάρχον σύστημα, η ενσωμάτωση του RFID σε επίπεδο κιβωτίου παρέχει σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με το επίπεδο παλέτας όσον αφορά στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού και την εξοικονόμηση χρόνου. Από πλευράς επένδυσης, αυτό σημαίνει ότι όταν η αποθήκη θέλει πραγματικά να καρπωθεί τα οφέλη από αυτή τη νέα τεχνολογία θα πρέπει να πάει απευθείας σε επικόλληση ετικετών σε επίπεδο κιβωτίου.
• Η επικόλληση των ετικετών από όλους τους προμηθευτές σε συνδυασμό με επικόλληση σε επίπεδο κιβωτίου αποτελεί την καλύτερη επιλογή όσον αφορά στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού και την εξοικονόμηση χρόνου. Από πρακτικής πλευράς όμως, είναι δύσκολο μια εταιρεία να καταφέρει να πείσει άμεσα όλους τους προμηθευτές της να αναλάβουν την επικόλληση των ετικετών.

Εργατικό δυναμικό

Τέλος, διαχωρίζοντας την εξαρτημένη μεταβλητή της αξιοποίησης του εργατικού δυναμικού σε εργατικό δυναμικό παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής παραγγελιών και αποστολής και την εξαρτημένη μεταβλητή της εξοικονόμησης του χρόνου σε χρόνο για εκφόρτωση, σκανάρισμα, έλεγχο, αποθήκευση, συλλογή, προέκυψαν τα ακόλουθα επιμέρους συμπεράσματα: