Ο επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics μάς μιλάει για ένα από τα φλέγοντα ζητήματα της εποχής, το crisis management στον τομέα των Logistics –και όχι μόνο.
Συνέντευξη στη Γεωργία Μολώση (έντυπο τεύχος Ιουνίου 2023).
Ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics –και επίτιμος πρόεδρος πλέον– κ. Ιωάννης Κ. Γεωργιάδης παραχώρησε συνέντευξη στο Logistics & Management για το επίκαιρο θέμα της διαχείρισης των κρίσεων και για τα βήματα που πρέπει να γίνονται πριν και μετά, για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους.
Ο κ. Γεωργιάδης υπήρξε ανώτατο στέλεχος του Πολεμικού Ναυτικού (αρχιπλοίαρχος [Ο] Π.Ν. ε.α.) και μέλος μιας ολιγομελούς ομάδας απαρτιζόμενης κυρίως από έμπειρα στελέχη του ίδιου Σώματος, τα οποία πριν από σχεδόν 30 χρόνια οραματίστηκαν και με πολλή δουλειά και κόπο κατάφεραν να συστήσουν στους Έλληνες επιχειρηματίες, καθώς και στην πολιτεία, την επιστήμη των Logistics.
Από τις απαντήσεις του κ. Γεωργιάδη καθίσταται σαφές ότι οι εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν επιτυχία και διαρκούν στο χρόνο όταν οργανώνονται και προετοιμάζονται για κάθε πιθανό ή απίθανο σενάριο διαταραχής.
LM Κύριε Γεωργιάδη, μια γενική ερώτηση πρώτα: Επειδή μια κρίση μπορεί να επηρεάσει τη ζωή και το μέλλον μεγάλου αριθμού ατόμων, τι πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας για την αντιμετώπιση των κρίσεων και πώς θεραπεύονται τα αποτελέσματά τους;
– Κάθε οντότητα, κάθε οργανωμένο δημόσιο ή ιδιωτικό σύνολο και κάθε επιχείρηση πρέπει να διαθέτουν ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση κρίσεων. Οι κρίσεις, εάν ξεσπάσουν ανεξέλεγκτες είναι «πόλεμος». Εάν όμως εντοπιστούν εγκαίρως, είναι δυνατό να κατασταλούν αποτελεσματικά αμέσως ή στη γένεσή τους, με τις μικρότερες απώλειες και με γρήγορη επιστροφή στην προηγούμενη ομαλή κατάσταση, δηλαδή την «ειρήνη».
– Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των κρίσεων; Μπορείτε να αναφέρετε μερικές περιπτώσεις παλαιότερων αλλά και πρόσφατων σχετικά κρίσεων;
– Πρώτο: Οι κρίσεις έρχονται από το πουθενά, ανά πάσα στιγμή. Δεύτερο: Είναι ασυνεχείς και τραυματικές. Τρίτο: Έχουν μεγάλο κόστος σε χρήμα, σε ανθρώπινες ζωές και στην ομαλή ροή της καθημερινότητας οικογενειών, επιχειρήσεων και κρατών. Όμως μπορεί σε κάποιο βαθμό να προβλεφθούν, ακόμα και να αποτραπούν, εφόσον υπάρξει «πρόδρομο στάδιο», ενώ μπορεί να θεραπευτούν εφόσον υπάρξουν κατάλληλα και άμεσα διαθέσιμα μέτρα και μέσα διοικητικής μέριμνας. Είναι δυνατό επίσης να αποτελέσουν ευκαιρία για βελτιώσεις και αλλαγές.
Πάρτε για παράδειγμα τη θεομηνία «Μήδεια» και την πυρκαγιά στο Μάτι. Στη «Μήδεια», εάν είχε γίνει αραίωση και κοπή δένδρων στις αυλές και κυρίως στα πεζοδρόμια, δεν θα υπήρχαν πτώσεις και φράξιμο οδών. Έτσι η κίνηση των εκχιονιστικών, αστυνομικών και πυροσβεστικών μηχανημάτων, καθώς και των οχημάτων της Περιφέρειας και των Δήμων, θα ήταν εύκολη και αποτελεσματική. Εάν είχε προβλεφθεί η υπογειοποίηση των ηλεκτρικών καλωδίων, δεν θα υπήρχαν διακοπές ρεύματος για τόσο μεγάλο διάστημα. Εάν τα αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα στα υπάρχοντα γκαράζ, αφενός θα είχαν αποφευχθεί ζημιές σε αυτά, αφετέρου θα είχε διευκολυνθεί η κίνηση των οχημάτων της Πυροσβεστικής και του ΔΕΔΔΗΕ.
Όσον αφορά το Mάτι, θα είχε αποφευχθεί η εκατόμβη των θυμάτων εάν υπήρχε:
α) Ένας κανονισμός πόλης που να ορίζει και να καθορίζει τις προδιαγραφές ανέγερσης κατοικιών, τα είδη δέντρων που μπορούν να φυτευτούν μέσα στα οικόπεδα, τα μέτρα πυροπροστασίας στις οικίες και στον περιβάλλοντα χώρο τους, τη στάθμευση των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών οχημάτων (ΙΧΕ) εντός των οικοπέδων, την ελεγχόμενη στάθμευση για τους επισκέπτες, την πρόσβαση στο παραθαλάσσιο μέτωπο και την απαγόρευση απόθεσης καύσιμης ύλης πέριξ των οικιών.
β) Μια Πυροσβεστική Υπηρεσία που να λειτουργεί σωστά και ένα σύγχρονο Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων που να συντονίζει πυροσβεστικά μέσα, προσωπικό, εμπλεκόμενες υπηρεσίες, οργανισμούς και εθελοντικές οργανώσεις στη βάση σεναρίων που θα έπρεπε να έχουν καταρτιστεί πριν την εκδήλωση της κρίσης.
–Μπορούμε να δώσουμε κάποιον ορισμό της κρίσης που να συμπεριλαμβάνει όλα τα διαφορετικά είδη της;
– Το λεξικό Webster’s ορίζει την κρίση ως ένα σημείο στροφής προς το καλύτερο ή το χειρότερο, ως μια κατάσταση σε δεδομένη χρονική περίοδο κατά την οποία πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερα δύσκολες αποφάσεις σε εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα, κάτω από συνθήκες αφόρητης πίεσης. Μια κρίση μπορεί να υποπέσει στον έλεγχο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, της κυβέρνησης ή άλλων ομάδων πίεσης, κι έτσι να βλάψει ή και να καταστρέψει τη θετική εικόνα μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού, ακόμη και μιας κυβέρνησης.
– Ποια είναι τα στάδια των κρίσεων;
– Τα στάδια, σύμφωνα με τον κορυφαίο Αμερικανό ειδικό στη διαχείριση κρίσεων Steven Fink, είναι τα ακόλουθα:
Α. Το προκαταρκτικό στάδιο ή στάδιο της πρόδρομης κρίσης.
Β. Το στάδιο της άμεσης, οξείας ή έντονης κρίσης, δηλαδή της κρίσης χωρίς πρόδρομο στάδιο.
Γ. Το στάδιο της εκκαθάρισης και της ανάνηψης από την κρίση.
Δ. Το στάδιο της επίλυσης και της εξόδου από την κρίση.
Τα τέσσερα αυτά στάδια θα μπορούσαν να παραλληλιστούν με ό,τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας: Η διάρκεια, η ένταση και το αποτέλεσμά της είναι συνάρτηση πολλών μεταβλητών. Μια κρίση είναι γενικά μια ασταθής και ιδιαίτερα δυναμική κατάσταση, όπως ακριβώς είναι μια ασθένεια.
– Ποιος είναι ο ρόλος των Logistics κατά τα στάδια μιας κρίσης;
– Τα Logistics διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της κρίσης, και πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος όχι μόνο του σχεδιασμού αντιμετώπισης κρίσεων αλλά και του επιχειρηματικού σχεδιασμού οργανισμών, κρατικών υπηρεσιών και επιχειρήσεων. Δίχως την ύπαρξη ολοκληρωμένων προγραμμάτων Logistics, η αποτροπή αλλά και η θεραπεία κρίσεων γίνεται ακόμη δυσκολότερη.
– Σε ποιες κατηγορίες κρίσεων εμπλέκονται έντονα τα Logistics;
– Τα Logistics εμπλέκονται σε κρίσεις όπως είναι:
- Βιομηχανικά ατυχήματα.
- Εθνικές καταστροφές.
- Περιβαλλοντικά προβλήματα.
- Ανακλήσεις – αποσύρσεις προϊόντων και φαρμάκων.
- Διανομές προϊόντων.
- Προβλήματα που δημιουργούνται από συνδικαλιστικές απαιτήσεις.
- Τρομοκρατικά χτυπήματα.
– Ακούμε συχνά για τα «σχέδια χειρισμού κρίσεων» και για τις «ομάδες χειρισμού κρίσεων». Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για το πόσο αποτελεσματικά συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των κρίσεων;
– Η ύπαρξη ενός σχεδίου χειρισμού κρίσεων συμβάλλει καθοριστικά τόσο στην προετοιμασία όσο και στην αντιμετώπισή τους όταν αυτές εμφανιστούν. Ένα εμπεριστατωμένο σχέδιο χειρισμού κρίσεων είναι ένα βιβλίο, ένα εγχειρίδιο, ένας χάρτης εξόδου από δύσκολα και επικίνδυνα μονοπάτια. Στην ουσία είναι ένα σχέδιο διοικητικής μέριμνας, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο Logistics που καλύπτει τις αναγκαίες υποδομές, το προσωπικό, τα μέσα, την εκπαίδευση, τις μεταφορές, την τεχνική και εφοδιαστική υποστήριξη, τις επικοινωνίες και τις δημόσιες σχέσεις.
Θα πρόσθετα εδώ ότι σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, Περιφερειών, μεγάλων Δήμων και μεγάλων επιχειρήσεων, θα πρέπει να λειτουργεί Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων που να έχει ως αποστολή του:
α) Να εκπονεί σενάρια με στόχο την εκπαίδευση του εμπλεκόμενου προσωπικού και την αξιολόγηση της αντίδρασης των εμπλεκόμενων φορέων.
β) Να διαχειρίζεται κρίσεις όταν αυτές ξεσπάσουν.
– Μπορείτε να σχολιάσετε και να μας πείτε αν αντιμετωπίστηκαν ικανοποιητικά οι τελευταίες μεγάλες κρίσεις στις οποίες ενεπλάκη η χώρα μας, η εισβολή μεταναστών στον Έβρο και στα ανατολικά θαλάσσια σύνορά μας, η πανδημία και το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη;
–Για να αντιμετωπιστούν οι κρίσεις, απαιτούν:
α) Καλή οργάνωση, πειθαρχία και τήρηση όσων προβλέπονται από κανονισμούς, πρωτόκολλα και σχέδια.
β) Καλές και αξιόπιστες πληροφορίες που δεν θα πεταχτούν σε ένα καλάθι (με τη νοοτροπία «άσ’ το για αργότερα»), αλλά θα αναλυθούν και θα αξιολογηθούν ταχύτατα από τις ομάδες χειρισμού κρίσεων.
γ) Προσομoίωση τύπων κρίσεων. H εισβολή μεταναστών στον Έβρο και στα ανατολικά θαλάσσια σύνορά μας αποτράπηκε λόγω της έγκαιρης εμπλοκής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, και συγκεκριμένα του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού Ναυτικού.
Η πανδημία αντιμετωπίστηκε ικανοποιητικά διότι αφενός οργανώθηκε και ψηφιοποιήθηκε άμεσα και αξιόπιστα το γραφειοκρατικό τμήμα των διαδικασιών, και αφετέρου διατέθηκαν άμεσα και δίχως δισταγμό οι αναγκαίοι πόροι για την ενημέρωση των πολιτών. Εξίσου σημαντική ήταν κι εδώ η συμβολή των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων για να αντιμετωπιστούν οι όποιες δυσκολίες σε υποδομές, υλικά, προσωπικό και μεταφορές – διανομές των εμβολίων.
Η κρίση των Τεμπών είναι μια διαφορετική περίπτωση, η οποία αποδεικνύει ότι μπορεί να οδηγήσουν σε τραγωδίες οργανισμοί που λειτουργούν χαλαρά, δίχως αυστηρή εποπτεία και τήρηση αυστηρών πρωτοκόλλων, με ανοχές στην εκπλήρωση συμβατικών υποχρεώσεων αναδόχων δημόσιων έργων, σε συνδικαλιστικές απαιτήσεις και σε εθιμικές καταστάσεις. Καθώς έκανα χρήση του σιδηροδρομικού δικτύου επί μια δεκαετία, διαπίστωσα με τα μάτια μου: α) το έλλειμμα σωστής διοίκησης και ελέγχου, β) τη σπατάλη πόρων σε αχρείαστα έργα, γ) τη σπατάλη πόρων σε χρήσιμα συστήματα που παρέμεναν ανενεργά είτε από έλλειψη εκπαίδευσης είτε από αδιαφορία των αρμοδίων, καθώς και δ) την επάνδρωση με ακατάλληλο προσωπικό.
Οι σιδηροδρομικοί συρμοί μπορούν να παραλληλιστούν με ένα πολεμικό πλοίο που μπορεί να πέσει σε ξέρες ή υφάλους αν τα συστήματα δεν λειτουργούν σωστά και αν το προσωπικό είναι αδιάφορο ή δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο. Όπως σε ένα πολεμικό πλοίο τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη, έτσι και το σιδηροδρομικό δίκτυο πρέπει να λειτουργεί αυστηρά «by the book».
