Επιμέλεια: Θανάσης Αντωνίου
Μέχρι το 2014, τραίνα υψηλών ταχυτήτων θα λειτουργούν σε περίπου 24 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας, της Ισπανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου η παράδοση των ταχύτατων τραίνων είναι υπερεικοσαετής.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση του φημισμένου περιβαλλοντικού Worldwatch Institute, η παρουσία των τραίνων υψηλών ταχυτήτων διευρύνεται καθώς όλο και περισσότερες χώρες υλοποιούν επενδύσεις σε υποδομές, μηχανές και συρμούς για την ενίσχυση του σιδηροδρομικού τους δικτύου. Η έκθεση επισημαίνει ότι οι επενδύσεις στους σιδηρόδρομους υψηλής ταχύτητας (high speed rail -HSR) οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δυνατότητά τους να καλύπτουν απέραντες γεωγραφικές αποστάσεις σε σύντομο διάστημα και να συνδέουν αστικά κέντρα με περιοχές που μέχρι πρότινος ήταν απομονωμένες. «Μέσα σε τρία χρόνια, από τον Ιανουάριο του 2008 μέχρι τον Ιανουάριο του 2011 ο στόλος τρένων υψηλής ταχύτητας που βρίσκονταν σε λειτουργία αυξήθηκε από 1.737 βαγόνια παγκοσμίως σε 2.517», υποστηρίζει ο ερευνητής του Worldwatch Institute Michael Renner, εκ των συγγραφέων της έρευνας. «Τα δύο τρίτα αυτού του στόλου βρίσκονται σε μόλις πέντε χώρες: Γαλλία, Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, και Ισπανία. Μέχρι το 2014, ο παγκόσμιος στόλος αναμένεται για να ανέλθει σε περισσότερες από 3.700 μονάδες.» συμπληρώνει.
Δεν είναι όμως μόνο η επίτευξη υψηλών ταχυτήτων που καθιστά τα συγκεκριμένα τρένα τόσο σημαντικά. Τα HSR είναι περιβαλλοντικά βιώσιμα: έρευνα που πραγματοποίησε το Center for Neighborhood Technologies διαπιστώνει ότι σε σχέση με το 2006, τα HSR εκπέμπουν πολύ λιγότερους ρύπους αερίων θερμοκηπίου. Τα τρένα που κινούνται στις γραμμές ταχείας κυκλοφορίας στην Ευρώπη και την Ιαπωνία εκπέμπουν 30-70 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά επιβάτη ανά χιλιόμετρο, έναντι 150 γραμμαρίων που εκπέμπουν τα ιδιωτικά αυτοκίνητα και 170 γραμμάρια τα αεροπλάνα.
Επενδύσεις παντού
Αν και δεν υπάρχει ένας παγκόσμια αποδεκτός καθορισμός ταχύτητας για τα HRS, θεωρείται ότι το κατώτατο όριο για τα νέα δίκτυα είναι τα 250 χιλ./ώρα ενώ για τα υφιστάμενα δίκτυα τα 200 χιλ./ώρα.Την ίδια στιγμή τα δίκτυα διευρύνονται σε όλο τον κόσμο (και πάλι πλην Ελλάδας…) Η έρευνα διαπιστώνει ότι το συνολικό μήκος των γραμμών που βρίσκονταν σε λειτουργία ανήλθε από 10.700 χιλ. σε σχεδόν 16.900 χιλ.. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό κατασκευή 8.000 χιλ., ενώ άλλα 17.700 χιλ. βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού. Όταν ολοκληρωθεί ένα τέτοιο δίκτυο θα ισούται με το 4% του συνολικού παγκόσμιου δικτύου- επιβατηγού κι εμπορευματικού. Με βάση το μήκος των δικτύων, πρώτη χώρα παγκοσμίως είναι η Κίνα κι ακολουθούν οι Ιαπωνία, Ισπανία, Γαλλία, και Γερμανία., ενώ μερικές χώρες ακόμα ετοιμάζονται να μπουν στο κλαμπ των υπερδυνάμεων του HSR. Μια από αυτές είναι η Τουρκία η οποία προγραμματίζει την κατασκευή 2.400 χιλ. δικτύου το οποίο όταν θα ολοκληρωθεί θα καταστήσει την Τουρκία μεγαλύτερη δύναμη στο HSR από τη Γερμανία! Χώρες όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία και οι ΗΠΑ έχουν προγραμματίσει νέα δίκτυα, γύρω στα 950- 1.000 χιλ. κατά μέσο όρο η κάθε μια. ʼλλες 15 χώρες ετοιμάζουν κι αυτές μικρότερες υποδομές για τρένα υψηλών ταχυτήτων. Στην Ευρώπη πάντως μεγάλη δύναμη παραμένει η Γαλλία. Έχοντας περίπου το μισό δίκτυο της ηπείρου σε χιλ., κατάφερε να αυξήσει το μερίδιο των HSR στο 62% του συνολικού μεταφορικού φορτίου (επιβάτες) στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας από μόλις 23% που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Δεν είναι όμως μόνο η μεταφορική ικανότητα που εντυπωσιάζει, είναι και η εντυπωσιακή ακρίβεια: στην Ιαπωνία, η JR Central, η μεγαλύτερη σιδηροδρομική εταιρεία της χώρας καμαρώνει ότι η μέση καθυστέρησή της για τα τρένα του δικτύου HSR είναι μόλις 30 δευτερόλεπτα. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι σε όλες τις περιπτώσεις γραμμών όπου δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα (και ανταγωνιστικά φυσικά…) αεροπλάνο και τρένο, το τρένο έχει καταλάβει το 75% της αγοράς.
SNCF και σύνδεση Γερμανίας- Ελβετίας
Πίσω στα 1981, η γαλλική σιδηροδρομική εταιρεία SNCF ήταν η πρώτη που ξεκίνησε τη δρομολόγηση τρένων υψηλής ταχύτητας στην Ευρώπη συνεχίζοντας μέχρι τις μέρες μας την επέκταση του δικτύου της. Στα τέλη του 2011 η εταιρεία παραδίδει μια νέα γραμμή υψηλής ταχύτητας, τη γραμμή Ρήνου-Ροδανού, η οποία αναμένεται να μειώσει κατά πολύ το ταξίδι από την Αλσατία, τη νοτιοδυτική Γερμανία και τη βόρεια Ελβετία προς σημαντικούς προορισμούς όπως το Παρίσι, η Λυών και άλλες μεσογειακές πόλεις. Για την πραγματοποίηση αυτού του τολμηρού εγχειρήματος χρειάστηκε να αναπτυχθεί ένα νέο δίκτυο, την κατασκευή του οποίου ανέλαβε η εταιρεία Maïa Sonnier. Το δύσκολο του εγχειρήματος ήταν ότι χρειάστηκε να διανοιχθούν αρκετές σήραγγες και να κατασκευαστούν αρκετές γέφυρες σε δύσβατες περιοχές. Πιο δύσβατες από το όρος Καλλίδρομο της Φθιώτιδας..
